„Фиромизацијата“ продолжува

Пред некој ден бев на конференцијата Quo Vadis , Македонијо?. Се надевав ќе разберам од владините претставници „Зошто и оваа година Македонија остана без препорака за почеток на преговори за пристапување?“ За жал на присутните пратеници, амбасадори, експерти, новинари и граѓански активисти, никој не се појави од Владата. Владата не покажа интерес да чуе што ќе каже Фуере „Што ни носи новата стратегија за проширувањето на ЕУ?“, ниту што ќе кажат политичките и економските експерти „Кои се следните чекори што Македонија треба да ги направи на патот на пристапувањето?“ Очигледно, нашата влада продолжува да работи „24 часа, седум дена во неделата“ и нема време да се занимава со прашања што не заслужуваат одговор.

Џабе Фуере сугерира дека политичкиот дијалог не е само „дијалог меѓу сите партии туку и со другите сектори на општеството, особено со граѓанското општество“. Џабе ЕК изрази „сериозна загриженост за ефективното функционирање на политичките институции“. Глумењето дијалог продолжува, и тоа посветено. Доказ за тоа е „политичкиот дијалог“ помеѓу премиерот и претседателот. Наместо предлог за нов преговарач за името, премиерот го известил претседателот дека Владата ќе поднесе тужба против Грција пред Меѓународниот суд на правдата во Хаг за прекршување на Привремената спогодба од 1995 година. Претседателот, пак, не сака да навлегува во „оправданоста и целисходноста на одлуката на Владата“, жалејќи се дека одлуката била донесена без каква било претходна консултација со него за „едно клучно прашање во сферата на надворешната политика“. Но, ако Владата работела спротивно на Уставот и Законот за надворешните работи, тогаш претседателот требало да направи се' што е во негова моќ тужбата да не биде поднесена. Наместо тоа, тој како одвај да дочека можност да го отфрли тешкото бреме на политичката одговорност не само за решавањето на спорот, туку и за „успехот или неуспехот на процесот на нашето интегрирање во ЕУ и во НАТО“.

Додека премиерот и претседателот си играат пинг-понг со одговорноста и продолжуваат да манифестираат државен раскол, меѓународната агонија на Македонија продолжува. Тужбата само и даде повод на Грција да ја обвини нашата држава дека не е заинтересирана за брзо решавање на спорот за името, дека ги доведува преговорите во ќор-сокак, и дека новиот потег е заради „внатрешнополитички потреби“. И Грците не испуштаат можност да глумат кооперативни преговарачи, користејќи ги омилените аргументи на нашиот актер Милошоски.

А има ли нешто попроѕирно од глумата дека „остануваме цврсто посветени на сите аспекти од Привремената спогодба, особено на преговарачкиот процес со Грција“? Каква ли е таа цврста посветеност на преговорите без преговарач во „разговорите за разликите околу името“? Каква ли е таа цврста посветеност на спогодбата без ефективни мерки за забрана на растечката непријателска пропаганда против Грција? Дали „цврстата посветеност“ значи дека Владата конечно ќе престане да го употребува симболот од нашето прво знаме, упорно форсиран од Агенцијата за млади, спорт и античко-македонска пропаганда?

Несомнено, по политичкиот нокаут во Букурешт, Македонија има правни основи за тужба против Грција заради попречување на членството. За да го добие спорот, Македонија не треба да докажува дека Грција ставила вето на нашата апликација за НАТО, како што е наведено во тужбата (според првичното соопштение на судот). Согласно со член 11 од „Привремената согласност“, доволно е да докажеме дека Грција ја прекршила согласноста да не приговара за нашето членство во НАТО (со референцата во која не' примија во ОН). Меѓутоа, со нашата апликација ќе се отвори и прашањето дали самите ние ја почитуваме „согласноста“ или, пак, се повикуваме на неа само во случај кога ни одговара.

Да претпоставиме дека се во право тие што тврдат дека тужбата е вистински потег во вистинско време. Да претпоставиме дека ќе биде прифатена и дека за две, три, пет или десет години (времето работи за нас) ќе добиеме позитивна пресуда од Хаг. (Вчера судот ја објави пресудата за тужбата на Хрватска против Србија поднесена уште на 2 јули 1999!) Но, уште сега се поставува прашањето: Што ќе правиме со правдата в раце? Дали со поволната пресуда ќе ги оствариме нашите стратешки приоритети (од 2005 до 2008) да станеме членки на НАТО и да добиеме датум за почнување преговори со ЕУ?

Да потсетиме, во Букурешт сите членки на НАТО побараа час поскоро преговорите да завршат со постигнување „заемно прифатливо решение за проблемот со името“ како последен услов за нашиот прием. Евентуалната позитивна пресуда од Хаг нема да значи и автоматска промена на овој политички услов затоа што пресудата ќе биде обврзувачка само за Грција, а не и за другите земји што се согласиле со условот. Доволно е само еден НАТО-партнер на Грција да се повика на условот и тој нема да биде променет. Доволно е само еден ЕУ-партнер на Грција да го блокира процесот повикувајќи се на суштинскиот услов за решавање на проблемот со името.

Иако тужбата се перципира како дел од „битката за уставното име“, последица од добиената тужба би било задржување на референцата „поранешната југословенска Република Македонија“ во меѓународната комуникација. Дојдовме во ситуација да водиме ем политичка „битка за уставното име“ во Њујорк ем правна битка за референцата во Хаг. Останува да видиме дали правниот спор ќе се користи само како политички адут во преговорите или ќе послужи како алиби за нивно натамошно одлагање, на заедничка радост на македонските и на грчките националисти.

Хашкиот маратон почна и засега води Грција. И Меѓународниот суд на правдата, како и Хашкиот трибунал во пресудата против Тарчуловски, почна да го користи илегалниот „некроним“ FYROM наместо официјалната референца the former Yugoslav Republic of Macedonia. Парадоксално, колку што пожестоко Владата се бори за уставното име дома, толку повеќе се продлабочува меѓународната „фиромизација“ на Македонија.