Македонската Алиса

Не ми е јасно зошто толку дрвја и камења се фрлија по туристичкиот спот на Милчо Манчевски и проектот „Македонија - вечна“. Ем го обвинија авторот за плагијат ем за „заборавени“ рефлектори, па и за „нерамковно“ претставување, а уште малку ќе го обвинат и за игнорирање на последиците од светската економска криза по нивото на Преспанското Езеро. Има ли смисла толку мани да се наоѓаат кога уметникот убаво си се одбрани дека неговото дело е своеобразна реплика на „Алиса во земјата на чудата“? Е, сега, ако славното дело на Луис Керол е клучот за дешифрирање на македонската Алиса во земјата безвременска, милитаристички настроените критичари се чини стрелаат во сосем погрешна мета.

„Алиса во земјата на чудата“ (во првобитната верзија „Алиса во земјата на андерграундот“) не е само приспивна приказна за мали и исплашени девојчиња, туку книга преполна со парадокси, политички алузии, симболи, математички и лингвистички референци, и пародирање на лекциите што требало да ги учат напамет британските ученици. Оттаму, ако спотот на Манчевски го гледаме со жанровски очила како „литературен нонсенс“ (жанрот на кој припаѓа делото на Луис Керол), тоа може да ни отвори нови „врати на перцепцијата“.

Главната разлика помеѓу британската и македонската Алиса е тоа што првата веднаш пропаѓа низ зајачка дупка во „земјата на чудата“, а нашата ја започнува „авантурата“ без да излезе од спалната, сеирџиски уживајќи во оживувачките илустрации од чудотворната книга, седната покрај татка си. Разбира се, клучната дилема е како ќе ја толкуваме „земјата на чудата“. Во книгата на Луис Керол, Wonderland е подземје („андерграунд“) пренаселено со бизарни ликови. Сите се под власт на „слепата фурија“ - Кралицата срце (карикатура на кралицата Викторија), која сите нејзини проблеми ги решава со издавање една единствена наредба: „Исечете им ги главите!“

И македонската Алиса, листајќи ги страниците од книгата на нејзиното културно созревање, се соочува со мноштво бизарни историски (архе)типови. Некои од нив изгледаат навистина застрашувачки: ослепениот Самуилов војник, 40-те маченици, па и св. Марина која држи некакво си дијаболично монструмче во раката. Сепак, најексплицитната закана доаѓа од „рунтавиот Македонец“ со боздоганот кој (според еден блог-коментатор од под „Марку-Куле“) како да испраќа недвосмислена порака до посакуваните туристи: „Само дојдете, ви ебавме мамата!“

Ако спотот на Манчевски го читаме како што некои критичари ја читаат „Алиса во земјата на чудата“, тогаш раскажувањето на официјалната приказна преку листање на страниците на Македониумската сликовница би било само една страна на паричката. Другата страна почнува да изгрева кога ќе почнеме внимателно да го расткајуваме платното, проникнувајќи во геометриските парадокси (загатнати во орото и велешката архитектура, во „Големата мајка“ од Маџари, во серпентините близу Крушево...), во лингвистичките и музичките референци, во симболичката исполнетост на доматот и лубеницата како узреано сонце...

Несомнено, најконтроверзно ќе биде исчитувањето на политичките референци и (пре)пораки, пред се' ритуалното испивање вино од страна на античко-македонскиот војник и поклопувањето на чашата со симболот на сонцето од Кутлеш, ископана на Самуиловата тврдина во Охрид. Бездруго, ова меѓународно перчење со симболот на Македон ископан на наша територија ќе биде искористено како поткрепа на грчките аргументи дека и ние пет пари не даваме за „Привремената спогодба“. Но, ако сакаме да направиме вистинска винско-туристичка дистинкција помеѓу античките Македонци и Елините, тогаш во некој од идните спотови мора да се нагласи дека вистинските Македонци го пијат виното непомешано со вода и строго во машко друштво, за разлика од неиздржливите Елини кои обичале да го пијат како „шприцер“ и во друштво на сомнителни „кафански певаљки“.

Кога сме веќе кај историско-политичките пораки и парадокси, најмногу ме бендисаа две пораки на сајтот „Македонија - вечна“. Првата е дека „Наспроти турбулентното минато, денешниот народ на Македонија е мирољубив, пријателски и оптимистички за заедничката иднина меѓу големата Европска фамилија од нации“. Несомнено, тоа го покажавме не само во 2001, туку и на последните избори, а нашата мирољубивост традиционално ја докажуваме и со фрлање експлозивни направи за време на свадби, прослави и новогодишни празници. А за тоа какво ни било „турбулентното минато“, сведочат линковите од „Њујорк тајмс“. Првиот линк сведочи за настан од 1874, кога двајца селски големци од едно „тивко македонско село“ решиле „џентлменски“ да го решат спорот околу воденицата ползувајќи го традиционалниот метод кој најблиску може да се опише со зборот „касапана“. (Секаква сличност со последните избори е случајна.)

Втората порака која ја испраќа „Сенка филм“, од име на Владата на Република Македонија, е преку линкот Nation Master Encyclopedia (прв линк на страницата „Историја“). Во одредницата за „Култура на Македонија“ експлицитно се тврди дека „традиционалното грчко население или се населило на југ или изумрело со времето како што било заменувано од мнозинскиот словенско-македонски етницитет.“ Се надевам дека нема да бидам обвинет за ширење непријателска пропаганда затоа што цитирам енциклопедии што ги препорачува нашата влада.

Парадоксално или не, како и за секое друго уметничко дело, и за спотот на Манчевски важи дека „Вистината е во окото на набљудувачот“. Моето десно око ја гледа Алиса како среќно заспива откако ќе се загуби во древните митови на Македонија. За неа митот станува реалност, каква што може да стане и за туристите намерници. За левото око архео-историските митови се само животни пречки што мора да ги помине нашата Алиса, во процесот на нејзиното културно освестување и созревање. Пречки, како и „дамата срце“ и останатите монструозни ликови од подвижниот шпил карти на „земјата на чудата“.

Апокалипса

Паметам кога еден познат колумнист радосно објави дека му се остварила желбата од времето на комунизмот: „Еден ден ќе живееме во држава во која луѓето нема да ги казнуваат за изразено мислење“. Ех, пусти желби колумнистички! Еден убав ден, можеби и ќе живееме. Дотогаш, мора да го преживееме политичкиот лов на непослушни новинари и колумнисти за „хуманитарни цели“. Чудна е нашата ловократија: некои животни воопшто не смеат да се ловат, некои можат само во ловна сезона, но сезоната на „хуманитарен“ лов на новинари трае 24 часа, 365 дена во годината!

Барем децата без родители не треба да се плашат за својата иднина, се' додека нашите „независни“ судии експресно ги осудуваат „клеветниците“ штитејќи го ликот и делото на другарите Бане и Никола. Несомнено, обајцата можат да се пофалат со ретки ловечки „трофеи“. Првиот, со едно чифте улови два зајака - ем пресуда од 25.000 евра за клевета од познат уредник ем судски докажа дека немал сметки во швајцарски банки. Вториот улови уште побогат плен, а притоа и судски докажа како станал премиер: „...благодарение на угледот и честа јас уживам доверба кај граѓаните, на таа основа станав и премиер.“

Но, дали (и како) беа повредени угледот и честа на почитуваниот Груевски, толку што судот изрече драконска казна од над 100 просечни плати? Дали можеби поранешниот министер Груевски бил наклеветен со изразеното мислење дека „Одговорност треба да се бара за премиер, министри и претседател на Собрание“ за неспроведување на одлука на Уставниот суд? Дали, пак, со укажувањето дека „во правна држава одлука на Уставен суд има сила на уставна норма и над неа е само Господ“? Или, можеби, клевета е да поставиш прашање „дали е склучен штетен договор и дали е тоа направено од глупост, корупција или двете заедно“?

Секој што има малку познавање на човековите права знае дека правото на слобода на изразување ужива врвно ниво на заштита од судот во Стразбур. Особено за теми од општ интерес, како што се почитувањето на принципот на владеењето на правото или борбата против корупцијата. Слободата на печатот се штити дури и кога објавените фактички искази се невистинити - ако публикацијата има легитимна цел, ако прашањето е од јавен интерес и се прават разумни напори за верификување на фактите.

Да потсетиме, новинарската легенда Менде Петковски беше осуден на 4 месеци затвор (2 години условно) за клевета поради текстот „Димитар Црномаров му го одзеде „фордот“ и на апелацискиот судија Неџат Ајро“, иако статијата имаше легитимна цел: „Во сообраќајот сите сме еднакви - од шефот на државата до најобичниот граѓанин. Затоа во Битола никој не смее да вози автомобил без таблички.“ Новинарот беше осуден за бенигна пропуст: „фордот“ не бил одземен, иако возилото било исклучено од сообраќај и била поднесена прекршочна пријава за возење автомобил без таблички!

И оспорената колумна имаше легитимна цел, но во јавноста се доби впечаток дека авторот е осуден за бенигни фактички пропусти. За колумната битно е кој е одговорен за непочитување на одлуката на Уставниот суд (Владата на Георгиевски и Владата на Црвенковски!), а споредно дали сегашниот премиер бил тогаш министер за финансии или министер за економија. Главната интенција е да се отвори „сериозна дебата за лоцирање на политичката и правна одговорност на сторителите“. Споредно е дали министерот за економија тогаш потпишал анекс-договор или две писма (со статус „виша сила“, кои можат да се најдат во анексот на пресудата Мамидоил в. Окта објавена на интернет).

Во случајов, суштествено е дали судот зел предвид дека колумнистот истапува и во својство на „стручен консултант на подготвителните седници на Уставниот суд“ за споменатата одлука. Оваа околност значително го подигнува нивото на заштита на правото на слобода на изразување, како и околноста дека станува збор за професор по човекови права и нивни бранител.

За високиот степен на заштита на слободата на изразување сведочи и пресудата на судот од Стразбур против Словачка, во случајот на радиото „Твист“. Радиото било казнето за објавување телефонски снимки на функционер, со кои наводно му биле повредени честа и угледот. Судот заклучил дека репутацијата на засегнатиот функционер не била повредена со емитувањето на снимките (кои биле незаконски добиени), затоа што истиот набрзо бил избран како судија на Уставниот суд. По аналогија, и нашиот суд требаше да заклучи дека репутацијата на Груевски не беше повредена со објавувањето на колумната, откако беше реизбран за премиер, освојувајќи значително повеќе гласови од претходните избори.

За разлика од нашите судови, судот во Стразбур многу помалку ја цени репутацијата на политичарите од слободата на изразување. За тоа сведочи случајот на еден австриски уметник, кој бил судски казнет со 1.450 евра поради излагање на уметничкото дело „Апокалипса“ во кое биле портретирани 34 јавни личности, голи и во сексуални пози. Инаку, бил тужен од еден пратеник, прикажан на сликата како „му го стиска ејакулирачкиот пенис на господинот Јерг Хајдер, истовремено допиран од други двајца политичари, и како ејакулира врз Мајка Тереза“. Укажувајќи дека сатирата е намерно провокативна форма на уметнички израз, која ја преувеличува и извртува реалноста, судот заклучува дека казната не била нужна во едно демократско општество. Имено, сликата не го засегала приватниот живот на политичарот, туку неговиот јавен статус како политичар!

Накусо, колку и да е сатирична колумната „Окта“ вис-а-вис Кољо Дијамантот“, таа не го засега приватниот живот на Груевски, туку неговиот јавен статус како министер инволвиран во случајот „Окта“. Ама, прозните дела од Стразбур се' уште не ги тангираат нашите судии кои уште ги рецитираат фамозните стихови од песната „Уз маршала Тита“: „Тко друкчије каже, тај клевеќе и лаже!“

Политички кондоми

Деновиве се потсетив на легендарната народна изрека „Што би рекол Панта Реи, се' тече, се' се менува“. Се' тече, се' се менува, освен политичката глупост која изгледа кај нас е вечна. Џабе властодршците протекуваат и се менуваат како „еколошки чистата“ вода од санитарното казанче. Политичкиот менталитет на неотчетност и нетранспарентност му одолева на изборниот млаз како употребен кондом фрлен во клозетска шолја. Пуштај вода, брате мили, колку сакаш, ама кондомот канализацијата не го прима - и не го прима! Да беше случајно жив Хераклит мрачниот (алијас Панта Реи), сигурно пак ќе не' просветлеше: „Во една иста клозетска шолја двапати не можеш да стапиш, освен ако не си политички употребен кондом!“

Јасно ни е што се случи со политичарите што навлекоа розови кондоми во 2004, сакајќи да се заштитат од „некои прашања“ кои не заслужуваа одговор. Оние што тогаш не' убедуваа дека „и неизјаснувањето е начин на изјаснување“, наскоро си добија транспарентен одговор на изборното изјаснување. Но, како залудно да протекоа, како залудно да се сменија - нивните наследници веднаш ги навлекоа веќе употребените розови кондоми! Ако пред четири години некои прашања не заслужуваа одговор, сега повеќето прашања не заслужуваат одговор. Некои прашања човек не смее ни да ги постави, освен ако не сака веднаш да биде прогласен за еден од „грчките платеници и предавници“.

„Колку чинат кампањите со кои катадневно не бомбардира нашата влада?“ - е едно од незгодните прашања со години упорно поставувно од здруженијата на граѓани, новинарите, опозиционерите, граѓаните. За чинењето на „букефалистичкиот“ спот од кампањата „Ти си Македонија“, премиерот изјави пред новинарите: „Точната сума не ја знам, но утре можам да ви ја кажам“. Сумата ја дознавме „утре сабајле“. И пратеничкото прашање до министерот за финансии за тоа кој и колку се офајдил од сите владини кампањи тековнава година се' уште стои во графата „прашања што не заслужиле одговор“. Министерот пред некој ден јавно изјави: „Во моментот не располагам со таква бројка“. Веројатно и тој ќе ни ја каже утре. Утре сабајле.

Во меѓувреме, Владата најави уште една кампања за борба против корупцијата. Како да и' веруваме дека искрено сака да ја зголеми свеста за борбата против корупцијата? Како да и' веруваме дека скапите кампањи не се облик на корупција на медиумите кога Владата не сака да издаде патриотска фискална сметка колку пари се потрошени во кампањата, на кои македонски производи и од кои буџетски ставки? Се' додека Владата си ги крие нозете, ниту ќе престанат шпекулациите за потрошените пари (од 20 до 50 милиони евра годишно?!), ниту ќе престанат сомневањата дека со скапите кампањи се перат ем граѓански мозоци ем државни пари.

Основани сомненија за начинот на трошењето буџетски средства се појавија и во однос на предвидената ставка од околу 9 милиони евра за изградба на споменици во општина Центар за 2009. Тоа што прво паѓа в очи е дека најмногу од спомениците (нарачани од Владата) ќе се градат во Паркот на жената-борец, а меѓу дваесетмината на кои општината на Аларова решила да им подигне споменик нема ниту една жена! Се обидувам да се воздржам од коментарот дека најголема пречка за родова еднаквост се токму политичарките на власт, ама тешко ми оди.

Додека цивилизираниот свет се обидува да се справи со економската криза воведувајќи ригорозно штедење, ние ако треба и тикви без корен ќе јадеме, ама споменици ќе градиме. Изградбата на енормно скапи споменици во зло време не е само симптом за идентитетска криза, туку и за недостиг од политичка култура. Бесмислено е во име на културата општината да троши 20 пати повеќе пари на споменици отколку на културни манифестации (според програмата за 2008). Неразумно е на споменици да се трошат 60 пати повеќе пари отколку на финансирање здруженија на граѓани (од кои најмногу средства, замислете, добила „граѓанската“ организација- МПЦ храм „Св. Пророк Илија“ - Говрлево). Автодеструктивно е во името на културата да се трошат речиси 25 пати повеќе пари на споменици отколку на јавна чистота плус одржување локални патишта.

Додека се давиме во сопственото ѓубре, плашејќи се да не изгинеме во некои дупки, општинските политички некрофили ќе си распределуваат високи хонорари криејќи се зад славни имиња. Како што изгледа, не само што се' тече туку и се' може да помине од име на“борбата за зачувување на нашиот идентитет“. Лично, од сите овие транзициски споменици на неотчетноста, нетранспарентноста и корупцијата, најмногу ме радува долгоочекуваниот импозантен споменик на Александар Македонски во центарот на Скопје. Конечно, ќе добиеме достоен симбол на нашиот древен бисексуален идентитет.

Несомнено, преродбеничката приказна за нашиот милениумски идентитет воопшто не е евтина прикаска. Главата почнува да боли од есапот за потрошените десетици милиони евра за споменици, спотови, огласи, восочни фигури, музеи на вода и на земја, археолошки ископувања, спортско-патриотски проекти... Но, од вртоглавите суми некои нешта стануваат појасни. Станува појасно зошто економскиот раст се' уште не резултира со зголемување на животниот стандард на граѓаните и намалување на сиромаштијата, зошто Македонците се најнесреќни во Европа и зошто одвај чекаат да избегаат од нашите политичари. Станува појасно и зошто властодршците обичаат розови кондоми - за да се заштитат од непријатните прашања кои не заслужуваат одговор наместо од коруптивно преносливи инфекции.

Ден на човекови права

Еве што напишав лани:
„Зошто сум против ден на човекови права?
Затоа што на тој ден им се пружа прилика да си ја смират совеста оние кои останатите 364 дена во годината не направиле ништо за промоција и заштита на човековите права.
Секој ден од годината е ден на човековите права!“

Еве и дел од вчерашната изјава за Шпиц:
„Аналитичарот Жарко Трајановски вели дека луѓето во Македонија малку си ги знаат правата, па затоа има и малку поплаки за нивно кршење.
- Државните институции имаат обврска за промоција на човековите права, но потфрлаат во таа нивна обврска за да не си отворат дополнителна работа со постапки за кршење на правата - вели тој.“

Еве и уште неколку необјавени поенти кои му ги укажав на новинарот:

Во Македонија е бесмислено да се зборува за уставна заштита на човековите права, затоа што само граѓанинот има право на уставна заштита.

Исто, само граѓанинот има право да биде запознаен со човековите права.

Практично, уставот ги редуцира правата на човекот во права на граѓанинот.

Човековите права се претвораат во карикатура, кога механизмите за нивна заштита се непознати и/или неефикасни.

Танталови маки

Дефинитивно, времето ќе продолжи да работи за Груевски, се' додека нашиот мајстор за спектакли се дружи со харизматичниот беловременски патник Паско Кузман. Деновиве сме сведоци на спектакуларно реактивирање на временската машина на Паско во Градиште, која сега и на обичните смртници ќе им овозможи „да патуваат низ времето, од словенството, преку римското време, се' до праисторијата, во крајот на железното и почетокот на бронзеното време“. Навистина, што толку запнале нашите неблагодарни граѓани да патуваат без визи во здодевната ЕУ кога имаат несекојдневна можност за возбудливо патување низ времето во новоотворениот Музеј на вода?

Најнапред нашиот премиер-кустос ја прероди Владата во антички музеј редејќи обезглавени статуи, за да видат странците „дека оваа држава има корени и дека, како што вели народот, не сме ние тиква без корен, нели!“. По изградбата на музејскиот комплекс „Македонска борба“, Груевски продолжи пополека да го преродува во историски музеј и остатокот од (античка) Македонија. Разбира се, ударнички му помага и неговиот коалициски партнер кој ја прифати „преродбеничката“ програма и почна да отвора музеи среде територијата на античка Дарданија. Со секој отворен музеј, македонската влада освојува нови „територии“ од своето славно минато, а народецот македонски станува посвесен за својот антички, железен, бронзен и праисториски идентитет. Најновото историско освестување што ни го овозможува Музејот на вода е „за почетоците на формирањето и препознавањето на племињата во етничка смисла“, односно, за нашата етничка поврзаност со Бригите кои си го смениле името во Фриги откако се преселиле во Мала Азија, некаде „меѓу 1.200 и 700 година пред нашата ера“. Навистина, што мајка бараме да се интегрираме во ЕУ, кога таму ги искоренија древните и славни племиња? Зошто да се интегрираме во ладната „Европа“, а не во топлата Мала Азија, каде што нашите племенски сродници си формирале држава пред неколку илјади години?

Според некои историски извори, и митскиот лик Тантал потекнувал од Фригија. Во некои од митовите Тантал е изложен на невидени маки затоа што направил „касапана“ од својот син и искасапените парчиња им ги понудил како жртва на боговите. Танталовата казна е позната како облик на мачење кое поттикнува силни желби што никогаш не можат да се задоволат. Наводно, над базенот со вода во кој стоел Тантал имало многу сочни овошки, ама штом Тантал ќе подал рака кон нив, гранките се подигнувале и плодовите му се измолкнувале од рака. Водата ненадејно се повлекувала штом Тантал ќе подадел рака за да се напие, а над неговата глава висел огромен камен, заканувајќи се секој момент да падне и да го згмечи.

По невидената „касапана“ на преуранетите пролетни избори и Република Македонија е изложена на Танталови маки. Укинувањето на визите од ЕУ е сочна овошка на дофат на нашата рака, но штом посегнеме по неа, овошката постојано ни се измолкнува. „Европската“ вода ненадејно се повлекува, штом нашите жедни политичари ќе подадат рака за да се напијат од неа. Преговорите (или разговорите?) околу именувањето (или преименувањето?) ни висат над главите како огромен камен, кој се заканува секој момент да падне и да не згмечи „како шлепер жаба“.Тантал бил казнет затоа што им понудил несоодветна жртва на разлутените богови. И Македонија е сега казнета од „ЕУ-боговите“ затоа што ги жртвуваше слободните и фер избори заради „кеширање“ на политичкиот рејтинг на Груевски.

Може ли Македонија „да се развива и забрзано да чекори кон прогресот и подобрата иднина“, ако политичката енергија се троши на јакнење на античката, железната, бронѕената и праисториската перспектива, наместо на јакнење на „европската“ перспектива? Ситуацијата со нашите државно-интегративни капацитети нема да се подобри „ниту за милиметар“ ако политичката енергија се троши за реконструкција на славното племенско минато наместо за конструкција на „европска“ иднина. За лошиот имиџ на Македонија како резерват на „опасни животни“ опседнати со своето племенско минато подеднакво е одговорна и визната политика на „тврдината Европа“ и „преродбеничката“ политика на праисторискиот „аквариум“ Македонија.

Има ли спас од нашите Танталови маки? Како што забележа еден аналитичар, Барак Обама победи токму благодарение на тоа што „инспирира надеж во една нова политика за иднината“. И Груевски победи инспирирајќи надеж за прогрес и подобра иднина во 100 преродбенички чекори. Затоа, крајно време е Груевски да зачекори кон иднината реализирајќи ја ветената „политика за иднината“. Шиткањето евтини историски прикаски не само што ја продлабочува кризата на националниот идентитет туку и ги расипува односите со нашите ЕУ соседи. Наместо водење деконструктивен политички „дијалог“ со историското минато, од премиерот се очекува да ги прекине возбудливите патувања со временската машина на Паско Кузман и да се фокусира на решавање на сегашните политички приоритети од кои зависи иднината на Македонија. Дури тогаш времето ќе почне да работи и за нас, а не само за временскиот патник Груевски.

Македонската борба

Македонската борба е мртва. Нема ни трошка сомнеж во нејзината безживотност. Прашање е само кога го има испуштено последниот здив. Непоправливите песимисти тврдат дека испуштила душа уште на првиот Илинден 1903 (кога се' уште беше жива идејата за целокупна Македонија) или во Букурешт 1913. За поумерените, смртта настапила по вториот Илинден, со политичката елиминација на Ченто, или со Титовото „не“ на Сталин 1948. Потенцијални симптоми за смртта се и југоносталгичарското референдумско прашање 1991, откажувањето од уставното име и знаме при приемот во ОН 1993, трампањето на сонцето од Кутлеш 1995, рамковниот мировен договор 2001, неуспешниот референдум 2004, дебаклот во Букурешт 2008...

Сепак, симболичката смрт на македонската борба настапува со одлуката на Владата да изгради историски музеј „Македонска борба“! Со почетокот на изградбата на музеите на ВМРО и на жртвите на „комунизмот“ македонската борба дефинитивно заминува во историјата, претворајќи се во восочна фигура. Дали следната фаза од „историската“ борба ќе биде изградба на музеј на жртвите на ВМРО?

Нашиот премиер може колку сака да не' убедува дека борбата продолжува - за уставното име и „нашиот идентитет“ или за што и да е друго. Џабе му е. Ахмети уверливо му докажа дека македонската борба е мртва, за разлика од албанската борба. Не случајно, на Денот на независноста на Албанија, тој го отвори музејот на ОНА („Музеј на слободата“) „токму во главниот град на Дарданија“ - Скопје. Колку за потсетување, античкото име Дарданија е заштитен знак на неофицијалното знаме на Косово дизајнирано од Ибрахим Ругова, како и на „печатот на претседателот на Косово“. Токму грчката „македонска борба“ го застапуваше аргументот дека Скопје е во Дарданија, надвор од територијата на античка Македонија.

Но, не сме ние „параноични Грци“, па веднаш да дигаме џева дека употребата на името Дарданија подразбира територијални претензии. Не сме ние толку параноични да веруваме дека ѕвездичките на официјалното косовско знаме се проекција на некоја идна Косовска унија. Бездруго, секаква реакција би била хистерична во време кога претседателот на косовскиот парламент „добронамерно“ се заканува со обединување на Косово со Албанија. Нема место за никаква загриженост ниту кога нашите „неекстремни“ аналитичари искрено и добронамерно го поставуваат прашањето „Зошто да живееме во пет држави ако можеме во една?“

Независно од молкот на „борбениот“ премиер, церемонијалното отворање на „Музејот на слободата“ во „главниот град на Дарданија“ поттикнува неколку интересни прашања: Што, кого и од кого ослободувала во 2001 армијата што имаше иста кратенка како и косовската УЧК? Зошто ВМРО-ДПМНЕ не го обвини Али Ахмети како предавник на државните интереси, иако и тој застапува слични ставови како Грците? Ако Скопје е навистина „главниот град на Дарданија“, зошто не му предложиме на Нимиц „рамковно“ решение на маратонскиот спор со формулата Република Македонија (Дарданија)? Најпосле, ако музеите придонесуваат за надминување на конфликтите, зошто Груевски не го отвори Музејот на ВМРО во Солун, како „Музеј на слободата“ во „главниот град на Македонија“?

Јасно е дека премиерот ниту може ниту, пак, сака да го направи тоа. На Груевски му е многу поважна борбата со Црвенковски и коалицијата со Ахмети отколку македонската борба. Инаку, „македонската борба“ немаше да ја претвори во излитена пропагандна флоскула ползувана за дискредитирање на партиските противници.Разбира се, и Црвенковски и Груевски имаат многу повеќе сличности отколку што може на прв поглед да се претпостави. Обајцата ја претпочитаат меѓусебната борба и партиските интереси за сметка на македонската борба и државните интереси. И едниот и другиот грчовито се борат за политичка амнестија по заедничкиот дебакл во Букурешт.

Ете, и Црвенковски почна да не' убедува во прикаската дека ни Вашингтон не очекувал таков исход во Букурешт. Очигледно, претседателот не бил информиран за сведочењето на Даниел Фрид пред сенатскиот Комитет за надворешни работи од 11 март 2008. Фрид јасно укажува дека спорот „се заканува на НАТО-кандидатурата на Македонија“ и дека „без решение на овој проблем, Грција рече дека ќе ја блокира поканата за Македонија да му се придружи на НАТО“. Наспроти проценката на Црвенковски, не беше Грција ставена во или-или ситуација - или да прифати наше членство со референцата, или да прифати „Република Македонија (Скопје)“. По Букурешт ние бевме и сме ставени во или-или ситуација - или да изнајдеме заемно прифатливо решение со Грција, или да се откажеме од желбата за членство во НАТО.

Залудни се изјавите на политичарите дека сме морални победници. Ако им беше битен моралот, не требаше да бараат членство во воен сојуз одговорен за тешки кршења на хуманитарното право. НАТО никогаш не бил клуб на морални луѓе. Впрочем, тоа се гледа не само од наметнувањето дополнителен услов за наше членство туку и од тврдењето дека прашањето за името не е НАТО-прашање. Што друго ни преостанува, освен да се думаме зошто зад дополнителниот услов сега застануваат сите членки на алијансата?

Не можејќи да ја прифатиме народната „кај што има сила нема правдина“, побаравме правда во Хаг. На сите им е јасно дека, и во случај на позитивна пресуда, Грција може повторно да ја ескивира привремената согласност од 2005, која не е обврзувачка за НАТО. Проблемот го одложивме на неодредено време, коцкајќи се со нашата иднина.

Во меѓувреме, божемната македонска борба за „уставното име“ продолжува со нов преговарач, без да се отповикуваат претходните. Ако досега имавме симптоми на двојна личност, отсега ќе го манифестираме христијанскиот парадокс на троединството (народски кажано - „три во едно“). И пак станува актуелен вицот за тројцата Македонци, во следнава варијанта: Ако едниот е комита, а другиот војвода, кој од нив е кодошот?

Гладен Дојчин

Помина времето на Чак, доаѓа времето на Дојчин.

Помина митот за Болен Дојчин, доаѓа митот за Гладен Дојчин.
И тогаш Тој дојде и ги избави учениците од нивните маки и немилоста на професорите.
Некои рекоа - „Лудило - ова е лудило“. А Дојчин рече - „Лудило? Ова е штрајк!!!


Дојде тивко и преку ноќ стана легенда.
Учениците веќе го слават Свети Дојчин како училишен празник.

Добриот и лошиот „цајкан“

Се сеќавате ли на финтата со „добриот и лошиот цајкан“, честопати применувана во холивудските крими-филмови? Прво, „лошиот“ цајкан безуспешно се обидува да изнуди признание заканувајќи се со затвор, а неретко и со примена на сила или откочување на пиштолот. Потоа настапува „добриот“ цајкан кој со „нежни“ методи воспоставува комуникација и доверба со осомничениот. Откако осомничениот доброволно почнува да „пее“, случајот е успешно решен на општо задоволство на наивната публика.

На оваа холивудска финта се потсетив читајќи ги извештаите за работата на нашата полиција од повеќе меѓународни организации. Откако домашните организации за човековите права ќе ја одиграат улогата на „лошиот цајкан“, обвинувајќи ја полицијата за лош третман, вперувајќи го во неа откочениот медиумски пиштол, обично на ред доаѓаат меѓународните организации во улога на „добриот цајкан“.

Неодамнешен пример е случајот со контроверзната полициска единица „Алфа“. Кога домашните организации за човекови права го обвинуваа МВР за башибозукот на „алфите“, обвинетиот стоички ги негираше сите обвинувања. Но, кога посебна загриженост за дејствувањето на „алфите“ изрази Комитетот против тортура на ОН, барајќи не само благовремена, независна и непристрасна истрага, туку и казнување на „лошите момци“, МВР почна да соработува со „добриот цајкан“. Така, во мај 2008, кога претставниците на нашата делегација биле притиснати од Комитетот против тортура на ОН, тие не само што признале дека „алфите“ се „лоши момци“ презастапени во статистиките за лош полициски третман, туку изјавиле и дека единицата „Алфа“ наскоро ќе ги заврши („terminate“) своите активности!

Но, евтината приказна не завршува тука. Кога и по шест месеци „алфите“ продолжуваат со своите добро познати улични активности, домашните медиуми поставуваат прашање кога „алфите“ ќе заминат во историјата, повикувајќи се на експлицитното „признание“ пред експертите на ОН. Тогаш, како во замрсен холивудски трилер, претставникот од МВР негира дека воопшто било дадено такво ветување: “Од каде ви е идејата дека единицата „Алфи“ ќе биде расформирана?“

Финтата со „лошиот и добриот цајкан“ почнува да ја користи и Европската комисија во последниот извештај за нашиот прогрес кон ЕУ. Најпрво, во улога на „лош цајкан“ МВР е обвинета за политизација на „етничко албански службеници“ од висок ранг. Според извештајот, одговорноста за „15 отсто лоши или многу лоши“ гласови на последните избори, се должи во голема мерка на тоа што „полицајците што припаѓаат на специјалните полициски единици учествуваа во нерегуларностите во полза на својата политичка партија“.

По обвинувањето дека полицијата е еден од клучните виновници за катастрофално спроведените избори („Некои единици беа активно инволвирани во нерегуларностите, а други беа немарни“), Европската комисија ја презеде улогата на „добар цајкан“, фалејќи го МВР дека е направен „добар прогрес при децентрализацијата на полицијата“. Верувале или не, добриот прогрес е токму во делот на поставувањето на локални командири на полициски станици, кои се најодговорни за тоа што „полицијата не успеа да ги спречи и соодветно да одговори на сериозните инциденти во етничко предоминантно албанските подрачја за време на изборната кампања и на изборниот ден“!

Европската комисија настапува како „лош цајкан“ и во делот посветен на прочуените „алфи“. Откако се повикува на наводите на народниот правобранител за „прекумерна и неоправдана сила, меѓу другото, врз Ромите“, комисијата вели дека Обвинителството и МВР треба да вложат силни напори да ги истражат наводите за лошо постапување, поднесувајќи обвиненија против „лошите момци“. Но, само една реченица потоа настапува „добриот цајкан“ кој не налага, туку само потсетува дека „Се зголемуваат барањата за установување независен, надворешен механизам за мониторирање на лошото полициско поведение“.

Потребата за воспоставување надворешен механизам за надзор на полицијата станува уште поакутна по спроведувањето на полициските акции „Питање“ и „Улична проституција“. Во првата акција МВР апсеше мали деца небаре се криминалци, а не жртви на родителска негрижа. Во втората акција (во која учествуваа и „алфите“) како организирани криминалци беа третирани сексуалните работнички, иако „оддавањето на проституција“ е обичен прекршок против јавниот ред и мир, какви што се и „оддавањето на пијанство“ или пуштањето прегласна музика.

Најсимптоматично во последната полициска акција е тоа што лично министерката за внатрешни работи се обиде да одигра холивудска улога на „добра цајканка“ која се обидува да спречи свесно ширење „разни полови, односно сексуално преносливи заразни болести“. Но, наместо возбудлив трилер, полицискиот филм „Улична проституција“ постепено добива елементи на полициска фарса, заканувајќи се да го промени жанрот во полициска комедија. Имено, ако навистина постоела опасност од епидемија на сексуално преносливи инфекции, тогаш воопшто не е јасно зошто само сексуалните работнички биле принудно тестирани, а не и уапсените клиенти (кои веднаш биле пуштени)? Зарем не постои подеднаква опасност клиентите на сексуалните работнички „да се носители на полови и вирусни заболувања и истите свесно ги пренесуваат на лицата со кои сексуално општат“?

Најтрагикомичен дел во улогата на министерката како „добра цајканка“ е делот во кој таа необично се преобразува во демохристијанка, укажувајќи дека легализацијата на проституцијата не е дел од агендата на нејзината партија. Трагичниот момент е тоа што е неумесно да се зборува на тема легализација, кога ни се случува полициска криминализација на сексуалните работнички која може да придонесе само за зголемување на здравствените ризици. Комичниот момент е тоа што „добрата цајканка“ се обидува да го демантира самиот Исус, убедувајќи не дека „фрлањето камен“ по следбеничките на Марија Магдалена е христијански чин.

Ексклузивно: Скопскиот „Замок“ во пламен!

„Фиромизацијата“ продолжува

Пред некој ден бев на конференцијата Quo Vadis , Македонијо?. Се надевав ќе разберам од владините претставници „Зошто и оваа година Македонија остана без препорака за почеток на преговори за пристапување?“ За жал на присутните пратеници, амбасадори, експерти, новинари и граѓански активисти, никој не се појави од Владата. Владата не покажа интерес да чуе што ќе каже Фуере „Што ни носи новата стратегија за проширувањето на ЕУ?“, ниту што ќе кажат политичките и економските експерти „Кои се следните чекори што Македонија треба да ги направи на патот на пристапувањето?“ Очигледно, нашата влада продолжува да работи „24 часа, седум дена во неделата“ и нема време да се занимава со прашања што не заслужуваат одговор.

Џабе Фуере сугерира дека политичкиот дијалог не е само „дијалог меѓу сите партии туку и со другите сектори на општеството, особено со граѓанското општество“. Џабе ЕК изрази „сериозна загриженост за ефективното функционирање на политичките институции“. Глумењето дијалог продолжува, и тоа посветено. Доказ за тоа е „политичкиот дијалог“ помеѓу премиерот и претседателот. Наместо предлог за нов преговарач за името, премиерот го известил претседателот дека Владата ќе поднесе тужба против Грција пред Меѓународниот суд на правдата во Хаг за прекршување на Привремената спогодба од 1995 година. Претседателот, пак, не сака да навлегува во „оправданоста и целисходноста на одлуката на Владата“, жалејќи се дека одлуката била донесена без каква било претходна консултација со него за „едно клучно прашање во сферата на надворешната политика“. Но, ако Владата работела спротивно на Уставот и Законот за надворешните работи, тогаш претседателот требало да направи се' што е во негова моќ тужбата да не биде поднесена. Наместо тоа, тој како одвај да дочека можност да го отфрли тешкото бреме на политичката одговорност не само за решавањето на спорот, туку и за „успехот или неуспехот на процесот на нашето интегрирање во ЕУ и во НАТО“.

Додека премиерот и претседателот си играат пинг-понг со одговорноста и продолжуваат да манифестираат државен раскол, меѓународната агонија на Македонија продолжува. Тужбата само и даде повод на Грција да ја обвини нашата држава дека не е заинтересирана за брзо решавање на спорот за името, дека ги доведува преговорите во ќор-сокак, и дека новиот потег е заради „внатрешнополитички потреби“. И Грците не испуштаат можност да глумат кооперативни преговарачи, користејќи ги омилените аргументи на нашиот актер Милошоски.

А има ли нешто попроѕирно од глумата дека „остануваме цврсто посветени на сите аспекти од Привремената спогодба, особено на преговарачкиот процес со Грција“? Каква ли е таа цврста посветеност на преговорите без преговарач во „разговорите за разликите околу името“? Каква ли е таа цврста посветеност на спогодбата без ефективни мерки за забрана на растечката непријателска пропаганда против Грција? Дали „цврстата посветеност“ значи дека Владата конечно ќе престане да го употребува симболот од нашето прво знаме, упорно форсиран од Агенцијата за млади, спорт и античко-македонска пропаганда?

Несомнено, по политичкиот нокаут во Букурешт, Македонија има правни основи за тужба против Грција заради попречување на членството. За да го добие спорот, Македонија не треба да докажува дека Грција ставила вето на нашата апликација за НАТО, како што е наведено во тужбата (според првичното соопштение на судот). Согласно со член 11 од „Привремената согласност“, доволно е да докажеме дека Грција ја прекршила согласноста да не приговара за нашето членство во НАТО (со референцата во која не' примија во ОН). Меѓутоа, со нашата апликација ќе се отвори и прашањето дали самите ние ја почитуваме „согласноста“ или, пак, се повикуваме на неа само во случај кога ни одговара.

Да претпоставиме дека се во право тие што тврдат дека тужбата е вистински потег во вистинско време. Да претпоставиме дека ќе биде прифатена и дека за две, три, пет или десет години (времето работи за нас) ќе добиеме позитивна пресуда од Хаг. (Вчера судот ја објави пресудата за тужбата на Хрватска против Србија поднесена уште на 2 јули 1999!) Но, уште сега се поставува прашањето: Што ќе правиме со правдата в раце? Дали со поволната пресуда ќе ги оствариме нашите стратешки приоритети (од 2005 до 2008) да станеме членки на НАТО и да добиеме датум за почнување преговори со ЕУ?

Да потсетиме, во Букурешт сите членки на НАТО побараа час поскоро преговорите да завршат со постигнување „заемно прифатливо решение за проблемот со името“ како последен услов за нашиот прием. Евентуалната позитивна пресуда од Хаг нема да значи и автоматска промена на овој политички услов затоа што пресудата ќе биде обврзувачка само за Грција, а не и за другите земји што се согласиле со условот. Доволно е само еден НАТО-партнер на Грција да се повика на условот и тој нема да биде променет. Доволно е само еден ЕУ-партнер на Грција да го блокира процесот повикувајќи се на суштинскиот услов за решавање на проблемот со името.

Иако тужбата се перципира како дел од „битката за уставното име“, последица од добиената тужба би било задржување на референцата „поранешната југословенска Република Македонија“ во меѓународната комуникација. Дојдовме во ситуација да водиме ем политичка „битка за уставното име“ во Њујорк ем правна битка за референцата во Хаг. Останува да видиме дали правниот спор ќе се користи само како политички адут во преговорите или ќе послужи како алиби за нивно натамошно одлагање, на заедничка радост на македонските и на грчките националисти.

Хашкиот маратон почна и засега води Грција. И Меѓународниот суд на правдата, како и Хашкиот трибунал во пресудата против Тарчуловски, почна да го користи илегалниот „некроним“ FYROM наместо официјалната референца the former Yugoslav Republic of Macedonia. Парадоксално, колку што пожестоко Владата се бори за уставното име дома, толку повеќе се продлабочува меѓународната „фиромизација“ на Македонија.

Башибозукот продолжува

МВР не размислува за укинување на „Алфите“, потврдува министерката Јанкуловска за „Време“, објаснувајќи дека „ние ги расформиравме единиците „Алфи“ во неколку градови во Македонија“, како дел од преземените „мерки за зголемување на ефикасноста“.
Останува енигма зошто делегацијата на Македонија изјавила во Женева дека единицата наскоро ќе ги заврши своите активности? Една приказна за граѓаните, друга приказна за ОН?
Зошто се негира официјалниот извештај на ОН во кој пишува: „Комитетот ја забележува информацијата примена од делегацијата дека „Алфа“ единицата наскоро ќе ги заврши („terminate“) своите активности“?
Дали МВР воопшто ги чита меѓународните извештаи за човекови права кои ја критикуваат работата на полицијата?

Катанец за „Алфите“!

Мал осврт на написот „Клуч за Алфите“, објавен во „Време“.

За флагрантнто кршење на човековите права од страна на „Алфите“ и за недостатокот од ефективна контрола врз специјалните полициски единици говори и последниот извештај на Европската комисија. И во последниот извештај на Комесарот за човекови права на Советот на Европа (септември 2008) се тврди дека „т.н. полициска единица „Алфа“ е презастапена во статистиката за лошо постапување.“ „Алфите“ се повторно истакнати како лоши момци и во последниот извештај на „Комитетот за заштита од тортура“ (ноември 2008), како и во претходните извештаи. Во извештајот за посетата од 2006, овој комитет забележува: „речиси сите лица интервјуирани од делегацијата, кои биле фатени од членовите на Алфа тимовите, наведоа дека биле подложени на лош третман“.

Посебна загриженост за дејствувањето на „Алфите“ изрази Комитетот против тортура на ОН, кој во препораките од мај 2008 јасно подвлече дека нашата држава треба да обезбеди: „Сите наводи за акти на тортура или свиреп, нечовечки или деградирачки третман или казнување извршени од службени лица за спроведување на законот, - вклучувајќи ги и оние извршени од членовите на „Алфа“ единицата – да бидат благовремено истражени, независно и непристрасно, и кога е умесно, да бидат обвинети и казнети.“

Не ми е јасно зошто официјалниот претставник на Македонија ја негира сопствената изјава на сесијата на овој комитет, поставувајќи го прашањето „Од каде ви е идејата дека единицата „Алфи“ ќе биде расформирана?“ Факт е дека неговата изјава за распуштање на „Алфите“ била сериозно сфатена од страна на Комитетот во мај годинава, за што сведочи и документот со завршните забелешки. Во него е јасно истакнато дека „Комитетот ја забележува информацијата примена од делегацијата дека „Алфа“ единицата наскоро ќе ги заврши („terminate“) своите активности“.

Ветувањето дека башибозукот наречен „Алфи“ ќе замине во историјата сеуште не е остварено.

Православна хипокризија (колумна)

Точно за еден месец ќе одбележиме 60 години од Универзалната декларација за човекови права, усвоена на 10 декември 1948. Во првиот член од прочуениот документ стои: „Сите човечки суштества се раѓаат слободни и еднакви по достоинство и права“. Третиот член вели: „Секој има право на живот, слобода и сигурност“.

Деновиве Скопје е повторно излепено со плакати „Абортусот е убиство“ кои се повикуваат на правото на живот: „Децата имаат право на живот. Правото на избор постои до моментот на зачнувањето, а потоа постои правото на живот“. Според противниците на абортусот, и „бебињата во стомакот“ се деца што имаат право на живот. Повторно, како и лани, плакатите се повикуваат на „нашата МПЦ“, која многупати кажала дека „Господ ги сака раѓањето и животот“.

Иако лани беа изнесени официјални деманти дека „МПЦ не е вклучена во никаква кампања“, деновиве сме сведоци на неколку јавни беседи на црковни великодостојници против абортусот. Во овие осудувачки „беседи“, жените што одлучиле да го остварат законското право на прекинување на бременоста, се прогласуваат за убијци од најтежок вид, а лекарите за „платени убијци што ладнокрвно убиваат за бедни триесет сребреници“.

Синхронизираната кампања против абортусот се повикува на „правата на неродените деца“, поточно на правото на живот не само на фетусот туку и на ембрионот, промовиран како човечко суштество од моментот на зачнувањето. Оттаму, логично се поставува прашањето: Дали правото на живот, спомнато во Декларацијата, и гарантирано со Европската конвенција за човекови права, се однесува и на ембрионот и фетусот? Дали одредбата „секој има право на живот“ подразбира дека и ембрионот и фетусот имаат право на живот или само тие што се веќе родени?

Досега, не постои пресуда на судот во Стразбур со која се утврдува дека на некој фетус или ембрион му е повредено правото на живот. Доколку фетусот би имал апсолутно право на живот, тогаш абортусот ќе беше забранет дури и во случај кога продолжувањето на бременоста би било ризично за животот на мајката. Дури и кога во наводници зборуваат за „животот“ на фетусот, судиите обично имаат предвид дека тој не може да биде разгледуван изолирано од животот на бремената жена, нејзиното здравје и интереси.

Основниот проблем кај нашите „борци“ за човековите права на ембрионите е токму тоа што покажуваат малку емпатија за животот и здравјето на жената која одлучува за прекин на бременоста. Во демонизирачкиот говор на омраза кон „жената-чедоубиец“, негативно го стереотипизираат нејзиниот живот како „себичен удобен живот исполнет со комфор, сладострастие, блуд и разврат, без никакво воздржување, чистота, достоинство, слобода и љубов“. Има ли поголема хипокризија од тоа што нашите „скромни“ духовници бараат од жените (кои најчесто се одлучуваат на прекин на несаканата бременост поради сиромаштија) да се откажат од луксузот што мнозинството никогаш не го имале? Според официјалните податоци, речиси 30 отсто од нашите граѓани се сиромашни, а најсиромашни се токму „многудетните“ семејства со 6 и повеќе члена.

Борците за правата на ембрионите како да забораваат дека тие не се јаболка што раснат на „дрвото на животот“, туку дел од жената што има право да располага со сопствениот живот и сопственото тело. Пред да ги осудеа лекарите како ладнокрвни „платени убијци“, не ќе беше лошо да прочитаат што вели Светската здравствена организација (СЗО) на тема „превенција на небезбеден абортус“. Статистиките на СЗО покажуваат дека смртноста на жените се зголемува, а нивното здравје се влошува кога пристапот кон безбеден абортус е отежнат или нелегален. Најмногу небезбедни абортуси има во земјите со најрестриктивни закони за абортус. Една од главните причини зошто жените страдаат и умираат од небезбедни абортуси е токму тоа што се обезвреднуваат од страна на политичките и религиозните лидери.

Главниот проблем во Македонија не е либералното законодавство, туку користењето на абортусот како метод за контрола на раѓањето (во просек, на секои 2,5 породувања, имаме еден абортус). Токму затоа, нашата земја доби препорака од експертите на ОН да им обезбеди на жените успешен пристап до контрацептивни средства и медицински информации и услуги. Дури две третини од несаканите бремености во земјите во развој се јавуваат кај жени што не користат никаков метод на контрацепција.

Исто така, ни беше наложено да спроведеме образовни програми за сексуално и репродуктивно здравје за жените, мажите и адолесцентите, токму за да се обесхрабри абортусот како метод за контрола на раѓање. Но, наместо сексуално, ние воведовме верско образование, а предавачи се лица што се залагаат против употребата на кондоми и против секс вон бракот. Наместо како да се заштитат од несаканата бременост, децата ги учиме како да се заштитат од „гревовите“.

На крајот, на православните борци за правата на ембрионите би им поставил неколку прашања. Ако се толку убедени дека животот на човекот почнува по зачнувањето, зошто тогаш го слават како Рождеството Христово денот кога Исус излегол од утробата на мајка му? Зошто не ги слават своите родендени на денот на зачнувањето, туку на денот кога „дошле на свет“? Ако и ембрионот е дете со право на живот, зошто тогаш нема ниту право на крштевка ниту право на црковен закоп?

Несомнено, да беа нашите „скромни“ духовници навистина засегнати за правата на децата, немаше да купуваат толку луксузни автомобили. Немаше само да проповедаат другите да се откажат од луксузот, туку самите ќе дадеа пример како огромните парични средства за скапи автомобили може да се употребат за подобрување на правата на родените незгрижени деца. До кога нашите „скромни“ духовници ќе му кројат капа на неродениот Петко наместо да и' подарат капа на родената, но гологлава Петкана?

Православна хипокризија

Беседите на нашите православни инквизитори против правото на безбеден абортус се уште еден симптом дека тонеме во мрачно средновековие. Никаде не се слушна гласот на нашите инквизитори против балканскиот геноцид, против платените убијци и реалните логори на смртта. Напротив, гледавме како некои од учесниците во геноцидот и воените злосторства беа попрскувани со света водичка небаре свети воини кои одат во крстоносна војна. Туку, еве кои биле вистинските народни убијци:

„Родителите што го убиваат своето бебе, ја убиваат својата иднина. Тие вршат геноцид на сопствениот народ. Болниците во кои лекарите треба да спасуваат човечки животи, се претворија во логори на смртта. Ние станавме пилати што секојдневно изрекуваат смртна пресуда за невини деца, а лекарите - платени убијци што ладнокрвно убиваат за бедни триесет сребреници.“ (Беседа против абортусот)

Очигледно, нашите инквизитори не ги загрижува толку смртта од гладта и сиромаштијата на родените деца и возрасни, колку правото на живот на неродениот Петко или Петкана:

„Чедоморството е убиство на своето дете. Жената-чедоморка го убива своето дете што не сака да го види, да го запознае и возљуби, бидејќи повеќе го засакала својот себичен удобен живот исполнет со комфор, сладострастие, блуд и разврат, без никакво воздржување, чистота, достоинство, слобода и љубов.“ (Беседа против абортусот)

Има ли поголема хипокризија од тоа да се бара од сиромашните жени (а мнозинството жени се принудени да абортираат поради сиромаштија) да се откажат од луксузот кој никогаш и го немале?

Според официјалните податоци, речиси 30% од нашите граѓани се сиромашни, а најсиромашни се токму семејствата со 6 и повеќе члена. „70% од 1,3 милијарда луѓе од целиот свет кои живеат во апсолутна сиромаштија им припаѓа на жените“ (Феминизација на сиромаштијата).

Има ли поголема хипокризија од начинот на кој нашите православни инквизитори (мажи), кои доаѓаат на работа со скапи џипови и мерцедеси, бараат од сиромашните жени да се откажат од правото да не станат уште посиромашни:

„Зошто порадо не се откажат од скапата облека, луксузниот стан, од луксузниот автомобил и компјутер или, пак, од своето патување на годишен одмор на кој трошат огромни парични средства за разонода и забава, а не сакаат да ги употребат за грижливо чување на своите деца?!“

А еве од што не сакаат да се откажат нашите „скромни“ инквизитори:

„Најскапи и најубави џипови возат митрополитот повардарски Агатангел, митрополитот полошко-кумановски Кирил и поглаварот на Брегалничката епархија Иларион. Агатангел и Кирил се возат и во "тојота ленд крузер", чија цена е над 45.000 евра, а Иларион во "фолксваген туарег автоматик".“ (Сложни попови бесни коли возат)

Ако се откажат од своите бесни коли, нашите „сложни попови“ ќе можат да спасат од сиромаштија многу родени деца и мајки. Но, нив очигледно не ги интересира реалната сиромаштија и згрижувањето на родените деца, туку производството на грешници и убијци како резултат на што се полнат нивните џебови.

Денови ли се денови

Го гледам обраќањето на „премиерот м-р Никола Груевски по повод 100-те дена од работата на Владата“ па си ги тријам очите и си ги штипам образите. Дали е 1 ноември или 1 април? Дали сме 2008 или 2006? „Денови ли се денови“ - дал се 100 или 800 - откако Груевски стана премиер на 28 август 2006?
Пресметувам и - нема сомнение - на плешките на нашиот премиер „легнале та натежнале“ цели 800 дена. Секој божји ден откако е на власт Груевски не уверува дека правел „Стани си утре порано / Дојди си вечер подоцна“: „Посветено, деноноќно, без слободен викенд, без запирање, со силно темпо, без да се штедиме себеси, се работеше на остварување на програмата“.Е, ај да видиме што е сработено од програмата. Еве што вели владината програма за 2008 - кои се стратегиските приоритети:

1. „Зголемување на вработеноста и подобрување на животниот стандард на граѓаните на Република Македонија“.

Во своето обраќање Груевски неколку пати спомна дека продолжил да работи на „намалување на невработеноста“. Навистина, откако дојде на власт, стапката на невработеност е намалена од 36.1 (втор квартал 2006) на 33.8 отсто (втор квартал 2008). Но, и Груевски не успеа драстично да го намали бројот на невработените. Во 2006 имало 319.316 невработени, а во вториот квартал од 2008 има 310.441. Тие што тврдат дека не сме биле ништо полоши од Бугарија и Романија од пред 5 години, нека погледнат поубаво. Стапката на невработеност во Бугарија е намалена од 18 (2003) на 8 (2008), а стапката на невработеност во Романија се намалила од 8.3 (2003) на 4.1 отсто (2008) (податоци од Индекс мунди).

За животниот стандард немаше место во обраќањето на премиерот. Во разговорот со новинарите, вицепремиерот Ставрески ни објасни што покажувале податоците. Според последните официјални податоци, просечната плата била 15.850 денари, а потрошувачката кошница била „околу 12 илјади и нешто... двесте, триста денари“. Ставрески убедуваше дека сега „околу 30 отсто од платата остануваат откако ќе ја намирите потрошувачката кошница“, а во 2005 потрошувачката кошница била 90 отсто од платата. Заклучокот на Ставревски е дека „порастот релативен на платите во овие две години е повисок отколку порастот на потрошувачката кошница“.

Но, Ставрески има сериозни проблеми со калкулациите и заклучоците. Да видиме што вика простата аритметика и заводот за статистика. Простата математика вели дека 30 отсто од 15.850 денари е 4.655 денари, а само 3.608 е остатокот (15.850 денари минус 12.242 денари)! Според последните податоци, остатокот од 3.608 денари не е „околу 30 отсто од платата’ туку 22,76 отсто!

И тврдењето на Ставрески дека „во 2005 потрошувачката кошница била 90 отсто од платата“ паѓа во вода ако се споредат официјалните податоци од Заводот за статистика за декември 2005: „Просечната нето плата по работник за декември 2005 година изнесуваше 13 125 денари. Вкупните трошоци за исхрана и пијалаци изнесуваа 9 947 денари и се пониски од просечната нето-плата за 3178 денари, односно 24.2 отсто“ Ако „потрошувачката кошница била 90 отсто од платата“ тогаш ќе останувале само 10 отсто, а не 24.2 отсто!

Не држи вода ниту заклучокот на Ставрески дека во последниве две години порастот на платите е повисок отколку порастот на потрошувачката кошница. Кога Груевски дојде на власт во август 2006, просечната исплатена месечна нето плата по вработен изнесуваше 13.718 денари, а во август 2008 просечната плата изнесува 15.820 денари. За истиот период, потрошувачката кошница пораснала од 10.074 на 11.957 денари. Значи, платите пораснале за 15.3 отсто, а потрошувачката кошница за 18.7 отсто!

Накусо, во 2005 и 2006 останувало повеќе од платата отколку што останува сега. Податоците укажуваат дека нема „мало, но постепено подобрување“ на стандардот, туку мало, но постепено влошување. Колку и да се фали Владата со економски прогрес, граѓанинот тоа не го чувствува.

2. „Добивање полноправно членство на Република Македонија во НАТО“.

Груевски комплетно го игнорира овој стратегиски приоритет во своето обраќање. Спомна само дека сме го зајакнале стратешкото партнерство со НАТО, ама тоа не беше стратегиски приоритет на неговата влада во 2008, туку „полноправно членство“. Накусо, ниту приоритетот е остварен ниту беше дадена анализа зошто не е остварен.

3. „Продолжување со активностите за почнување на преговорите за интегрирање на Република Македонија во ЕУ“.

Се чини, ова е единствениот приоритет што навидум го оствари Груевски, но само благодарение на начинот на кој си го дефинирал. Бездруго, Груевски продолжи со „активностите за почнување на преговорите“. И секој друг што ќе продолжеше, ќе го оствареше ваквиот стратегиски приоритет.

Но, годинава очекувавме многу повеќе. Во почетокот на 2008, министерот за надворешни работи оптимистички ни порача од Зубовце дека ова ќе биде пресвртна година на надворешнополитички план. Милошоски ветуваше ем „година на успеси за Република Македонија, пред се', во однос на нашите НАТО-аспирации“ ем година во која нашата земја ќе направи историски чекор во приближување кон ЕУ.

Но, ниту лобирањето кај ноевите помогна, ниту палењето свеќа во црква. Нема да помогнат ниту „суши-лажи“ анализите дека „забележавме значаен прогрес“ во исполнувањето на 8-те репери (според Боцевски, исполнетоста ќе биде 90 отсто). Фалбаџиските оценки дека и „90 проценти од ветеното за првите 100 дена од овој мандат се реализира“, можат да поминат само во фармата за ноеви во Зубовце, но не и во Брисел.

Се чини, ништо не може да ја спречи Македонија на патот кон ЕУ, освен немањето елементарна политичка култура и недостиг од храброст за соочување со реалните бројки и проценти за (не)оствареното. И по 800 дена владеење на Груевски, продолжуваме да си нижиме синџир од лаги железен, околу вратот навезен.

800 дена Груевски – животен стандард

Кога Груевски дојде на власт (август 2006), просечната исплатена месечна нето плата по вработен изнесуваше 13718 денари., а во август 2008 г. просечната плата изнесува 15 820 денари.

Но, тука во игра треба да се внесе и потрошувачката кошница. Еве ги последните податоци што се објавени на страницата на заводот за статистика: „Просечната нето-плата по работник за јуни 2008 година изнесуваше 15 759 денари. Вкупните трошоци за исхрана и пијалаци изнесуваа 12 333 денари и се пониски од просечната нето-плата за 3 426 денари, односно 21.7%.“

Еве што вика Заводот за статистика за периодот април-јуни 2006 г.: „просечната плата ја покриваше вредноста на кошницата, а најголем остаток од 23.3% е забележан во јуни 2006 година“!

Според Заводот за статистика, во јуни 2008 имаме намалување на разликата нето-плата минус потрошувачка кошница за 1,6%!!!

Заклучок: За две години владеење на Груевски, животниот стандард е намален, а не е зголемен, наспроти првиот приоритет на Владата во нејзината програма за 2008 - зголемување на животниот стандард.

Саде мазохизам?

Мили браќа и уште помили комшики, доста беше, веќе не се трпи!
Некои од Свирипичино лафат: “Нош је дошаја до коску”! Као културен чоек од Скопиеполис, почујте што ви велам: Дојде јајцето на газот, а нема кој да го извади!
Тенката црвена линија ни пукна како зрела црешна, поточно како грчкиот бог на бракот – Хименај! Малиот (Нимиц) опасно ни го тури “Северна Македонија” и не остаи пацерски да се думаме – шчо требит да праиме за однапред – поточно, шчо требит да праиме за отпозади!
“Ко то каже, ко то лаже” дека предлогот бил непристоен? Не ќе да е непристоен, поскоро ќе да е перверзен! Продумајте малку, мили браќа и премили комшики, и кажете која ќе биде кратенката за Северна Македонија? Кратенката ќе биде – СМ (еС-еМ) – бездруго, една од најперверзните кратенки на светот, кратенката за садомазохизам!
Е, како сега новиот предОлг, пардон – предЛог, ќе се “одрази” на нашиот вековен сексуален идентитет - однапред или отпозади? Несомнено, љубителите на теории на заговор во перверзната кратенка СМ веднаш ќе препознаат уште еден перфиден обид за наше сексуално обезличување – овојпат, во перверзни садомазохисти! И, како и обично, лековерните конспирационисти ќе ја утнат метата.
Да кажеме јасно и гласно: и дење и ноќе да нè работат цели 123 години, нема никакви шанси да го променат нашиот сеирџиски македонски идентитет во садомазохистички. Дефинитивно, тоа го покажуваат резултатите од најновите истражувања на јавното и тајното мислење и сексуално (чино)дејствување, што ги спроведе ВМСО-СПМБЕ (Внатрешната Македонска Сексуална Организација-Сексуална Партија за Македонско Братство и Единство)!
Како прво, истражувањето врз “репрезентативниот примерок” недвосмислено покажа дека убедливото мнозинство од Македонците продолжува ич да не ги боли за ништо (освен за името и идентитетот). А без манифестации на “чувство за осет” на болка, не може воопшто да стане збор за постоење елементарни услови за садомазохистички однос.
Како второ, резултатите од најновите истражувања покажуваат дека мнозинството граѓани ич не се “палат” ниту на најновите садистички дејанија на нашата власт: егзибиционистичко врзување со лисици на уапсените опозиционери, јавно дисциплинирање на “кичмата” на политичките неистомисленици, заканување со казни за сè и сешто, па и “плескањето” по џебовите на сиромашните престапници. Мали сексуални надразнувања се детектирани единствено во случај на еколошкото чистење на домаќинките што обичаат да прават сексуален афродизијак (лут ајвар) пред зграда со идиличен поглед кон мрачните оџаци на фабриките).
Најпосле, резултатите од истражувањата ги побиваат стравувањата на секспертите дека синдромот “кубура за не дај боже” по “пет века турско” оставил неизбришлива трага во македонскиот сексуален геном. Македонскиот сексуален геном е 99,102% отпорен на секакви странски влијанија, вклучително и садомазохистички. Непобитен доказ дека во македонскиот сексуален идентитет нема ништо мазохистичко, е и рамнодушноста со која беа проследени садистичките политички кампањи на владата, особено на кампањата за “трето дете” со која политичарите ги нападнаа спалните соби како единствена незапоседната територија.
Но, колку и да изгледа на прв поглед перверзен предлогот на Нимиц, претпоставките дека има нешто садомазохистичко во “Северна Македонија” се наполно неосновани. Нимиц изгледа имал погрешни сознанија дека и ние уживаме во долготрајното садомазохистичко “танго” на идентитетско понижување што го играат македонските политичари, па чоекот ни понуди сценарио кое треба да ги задоволи нашите мазохистички потреби.
Но, нам одамна ни е сеедно кој е одозгора, а кој одоздола, и дал тоа ќе биде Курто или Мурто. Одамна ич не не интересира што другите ни ги пишуваат и режираат политичките и сексуалните сценарија, одредувајќи ги границите што (не) треба да ги пречекориме. Одамна не сме ни “саде мазохисти” - веќе ништо не нè боли. Станавме рамнодушни сеирџиски ѕиркачи на садомазохистичките консензуални односи помеѓу нашите и грчките политичари.
Спорот со Грција за името и идентитетот успеа да ни влезе и во спалните соби. А, што ти вреди името и идентитетот, ако престане да ти се дига или влажни?

Час поскоро

Револуција или реформи? - е прашањето што го поставив на мојот блог „Зомбификација“ точно пред две години, цитирајќи го македонскиот пророк Мисирков: „Револуциiата на пролет ке бидит наi глупаото, шчо можиме ниiе да напраиме. Со револуцииата на пролет ке се користат само нашите неприiатели, коiи си имаат само есапи, противни на нашите национални интереси.“ Помпезната прослава на „денот на револуционерната борба“ ме потсети на овие видовити думи на Мисирков, искажани пред кобното Илинденско востание во 1903.
Век и кусур подоцна, аргументот на Мисирков дека револуцијата ќе послужи само како изговор за неисполнување на реформите, е повторно актуелен. И во 2008, повторно ни се „криви друзите за нашите грешки“ и повторно немаме „полно доверiе ком реформаторцките усилiа“ на заинтересираните сили. Наместо „час поскоро да се воведат обеќаните реформи“ за ЕУ, еден век подоцна ние се' уште сме опседнати со прераната и неуспешна револуција од 1903.
Нашите портокалови „преродбеници“, кои двапати дојдоа на власт со ветување дека ќе бидат успешни реформатори, сега претпочитаат да глумат револуционери. На Илинден не' убедуваа дека „Секоја генерација има своја битка“, и дека нашата битка била ем за „Македонија препознатлива по својата посебност и идентитет“, ем за „што поскорешна интеграција на земјата во НАТО и Европската Унија“. Следните неколку месеци, нашите Talking Heads ги вложија сите усилби да му покажат на светот дека не сме „сплотен државен организам што чекори кон општоприфатените евроинтеграции“, туку повеќекратна и дезориентирана личност on a road to nowhere. Дека сме поделена личност чиј ид (парламентот) е сосема контролиран од егото (владата олицетворена во премиерот), кој пак е во постојан контрапродуктивен конфликт со суперегото (претседателот). Откако неодамна пристигна познатата „телеграма од Европа“, дека и четврта година по ред ќе ја изгубиме битката за почнување преговори со ЕУ, нашиот премиер смирено изјави дека тоа „од поодамна било објавено“ и дека „борбата продолжува и се одвива добро“.
Прашањето „Зошто Владата на Груевски три години по ред не добива датум за преговори со ЕУ?“ е прашање кое бездруго заслужува одговор. А одговорот е едноставен: Оваа влада секогаш беше повеќе опседната со револуционерното минато, со „револуционерната“ борба за „нашата историја, континуитет и идентитет“, отколку со реформската ЕУ-иднина. Колку ли само енергија се потроши на реконструирање на минатото (устоличувањето на ВМРО како државотворна партија) и на „револуционерната“ сегашност (на пропагандната „битка за името и идентитетот“ насочена првенствено против политичките конкуренти)? Колку ли само денови потрошија „преродбениците“ во почетокот на 2007 за да не' убедат дека 23 октомври не бил роденден на нивната партија, и дека ќе се слави како „ден за обединување, а не ден за разединување“? Неполни две години по воведувањето на новиот државотворен мит за 23 октомври, Македонија никогаш не била поразединета.
Поконкретни одговори на прашањето зошто се' уште остануваме во „куќен притвор“, иако сме кандидати за ЕУ од 2005, ќе добиеме во ноемврискиот извештај. И од претходните извештаи беше јасно дека главна причина зошто не добиваме датум на преговори не е ниту името, најмалку нашиот идентитет, туку неспособноста на нашата „револуционерна“ Влада да ги спроведе бараните реформи.
Колку и да сака Боцевски да го претстави проблемот со името како „слон во порцеланска работилница“ или „горило од 500 тони во собата“ (неколку десетици пати поголемо од Кинг Конг!), вистинскиот проблем е тоа што нашите политички лидери не успеаја да одговорат на вистинските политички предизвици. Најголемиот политички предизвик во 2008 година требаше да биде исполнувањето на 8 репери, а не изборното „кеширање“ на високиот политички рејтинг на ВМРО-ДПМНЕ, како резултат на перманентната изборна кампања, на која беа потрошени огромни буџетски средства.Со предвремените избори Груевски покажа дека му е многу побитно тој да извојува победа, отколку Македонија да извојува победа во битката за ЕУ.
Боцевски може колку сака да не' убедува дека изборите биле „производ на одлука што е врзана со унапредување на демократските процеси во една држава“, ама такви пропагандни пораки тешко поминуваат во Брисел. Неодамнешната оценка на Боцевски дека предвремените избори биле „многу рационална одлука во однос на актуелниот политички момент во државата“, покажува дека главниот наш проблем не се ниту слоновите во порцеланска продавница, ниту „горилата од 500 тони“ во собата. Главниот наш проблем се политичките ноеви што ја држат главата закопана во живиот песок на „славното“ историско минато, затоа што немаат храброст да се соочат со политичките порази во сегашноста.
Се' додека приоритет на Груевски е враќање на „довербата на граѓаните во сопствената држава, историја, во сопственото минато“, Република Македонија ќе се коцка со својата ЕУ-иднина. За да се врати загубената доверба во иднината на нашата држава, потомците на нашите славни револуционери треба да се докажат како успешни реформисти.
Час поскоро.

Дилемите и фактите од нашето минато

Еве постирам уште една реакција објавена во денешен Утрински весник, од Васко Попоски, новинар-писател:

Во колумната на весникот „Дневник“ од 15 октомври годинава, објавен е текст со наслов „Митот за 11 Октомври“, чиј автор е почитуваниот колега Жарко Трајановски.

Во него, меѓу другото, се полемизира и со некои прашања од нашата неповторлива и славна НОБ. Мојата намера не е да ги негирам мислите и фактите содржани во објавениот текст, туку да приложам некои дополнителни и не безначајни објаснувања, со цел да ја потврдам и нагласам вистината.

На почетокот сакам да предочам дека секое недоволно познавање на тоа време лесно може да не' заскита во непожелни и непотребни импровизации. Со таа намера ќе се послужам и со неколку позначајни факти. Како што е познато, во 1941 година, по налетот на фашистичките орди на Германија, придружени и потпомогнати од нивните слуги (Италија, Бугарија), тогашната Кралска Југославија се распадна за многу кусо време. Со тој распад згасна речиси целиот дотогашен политички систем и живот, а на политичката сцена остана да дејствува само Комунистичката партија и тоа во илегални и многу тешки услови. Тоа е факт што никој не може да ги негира. Во тие мошне сложени услови, членовите на оваа партија продолжија организирано да дејствуваат. На нив им се падна таа историска улога да го повикаат својот народ на сенародно востание за создавање сопствена држава по толку поминати години. Во тоа време, во веќе развиеното партизанско движење се приклучија и повеќе видни граѓани, афирмирани и докажани во одделни области од животот. Сето ова заедно не е мит, туку една историска реалност, која не може никој да ја негира, ниту да ја искривува.

Зошто правиш горило од мене?

Како се вади слон од порцеланска продавница? Прво, се отвора полека вратата од продавницата. Потоа, со омилената слоновска храна (слоновите дневно јадат од 150-400 кг растителна храна!) - се намамува слонот да излезе од продавницата, исто како што влегол. На крајот, внимателно се затвора вратата од продавницата, за да не влезе слонот повторно.
Како се вади „горило од 500 тона“ од собата? Е, тоа ќе го прашате нашиот вицепремиер Боцевски кој во интервјуто на А1 вака одговори на прашањето - Зошто Македонија не добива датум за преговори?:
„...не смееме да го изземеме од предвид прашањето коешто, како што велат Американците, понекогаш е горило од 500 тона во собата или како што велат Македонците, слон во порцеланска работилница, односно прашањето врзано со односите со нашиот јужен сосед.“
Што знаат „Американците“ што е „горило од 500 тона“?

23 Октомври – обединува или разединува?

Еве неколку цитати на македонски јазик, што ги ветив претходно, а кои можат да фрлат дополнителна светлина – или збрка – во однос на имиџот на револуционерната организација. Цитатите сами по себе ништо не значат, истргнати се од контекст, но можат да послужат како патоказ за натамошно читање и истражување. Ако имам време, и ако постои интерес, ќе направам и дополнителна збирка цитати на истава тема, на англиски јазик.
1) „...името што во почетокот и било дадено на Организацијата: „Бугарско-македонско-одрински револуционерни комитети“. Меѓутоа, името немало никакво значење за целите на Организацијата: извојувањето полна политичка автономија на Македонија и Одринско (чл. 2 од Уставот). Целите на револуционерното движење произлегувале од потребите на македонскиот народ и на реалната процена на објективните услови.“ („Историја на македонскиот народ“, Скопје, 1988, стр. 148)
2) „Заштитувајќи го територијалниот интегритет на земјата, Внатрешната организација обезбедувала Македонија да остане самостојна политичка единка во идната балканска федерација. Со ова Внатрешната организација посебно се спротиставува на политика за создавање „Целокупна Бугарија“ што недвосмислено ја спроведувале бугарските врховисти преку своите чети во Македонија во текот на целиот период на национално-ослободителните борби.“ (Христов, Александар Т., „ВМРО и македонската државност“, Култура, 1993, стр. 20)
3) „И покрај извесната конфузија во однос на датата на првата средба, најверодостојна е информацијата која укажува дека шестемина се сретнале на Челеби Бакал улица, дома кај Хаџиниколов во Солун, на 3 ноември 1893 година.“ (Пери, Данкан, „Политиката на теророт: Македонското револуционерно движење во периодот од 1893-1903, Магор, стр. 41)
Ресенскиот состанок од 1894 г. „...јасно покажал дека постоела една група инспирирани луѓе, главно образовани, чија цел била да го прошират илегалниот револуционерен круг во Македонија за да се постигне барем автономија за ова подрачје. Интересно е да се истакне дека како цел не било констатирано обединување со Бугарија, без оглед на тоа што Татарчев, многу години подоцна, го тврди спротивното.“ (Пери, Данкан, „Политиката на теророт: Македонското револуционерно движење во периодот од 1893-1903, Магор, стр. 45)
4) „Организацијата, отпрвин, работеше среде бугарското население, кое во духовен однос се раководеше од бугарската егзархија, подоцна – среде сите Бугари, без разлика дали се тие егзархисти, патријаршисти, католици или протестанти, и најпосле – среде другите народности во Македонија. Таа имаше успех меѓу македонското население и претежно меѓу бугарското.“ „Предавниците на македонското дело“, ЦК на ВМРО (Об), (Изменниците на македонското дело, Прага, 1926) Култура, Скопје, 1983, стр. 64)
5) „...јас почнав да одбирам помеѓу учителите Македонци другари за идната револуционерна организација. Изборот го правев вака: по меѓусебното запознавање, јас им го опишував егзархискиот црковен и училишен режим во Македонија и ги прашував дали го одобруваат тој режим или го осудуваат. Оние кои го одобруваа не беа за мене благонадежни а оние кои го осудуваа ги вбројував во бројката на благонадежните, на идните свои другари по основањето на револуционерната организација...“ (цитат од спомените на Иван Хаџи Николов, кај Гане Тодоровски, „Трактати за сонцељубивите“, Култура, Скопје, 1974, стр. 124.)
6) „Во барањето на средство за спротивставување на таа пропаганда [српската], дојдов до заклучокот, дека само една тајна револуционерна организација ќе може да го пресече патот на туѓите пропаганди во Македонија, и дека таа ќе обезбеди основа за запазувањето на бугарштината во Македонија, како и тоа дека таа ќе помогне дури и за стопанското засилување на нејзиното население. Ва своите размислувања за основање на револуционерна Организација јас предвидував дека ќе наидам на пречки од луѓето на Егзархијата, и од самата неа што и самата во црковно-училишното дело спроведуваше централистичка политика: таа ги назначуваше и ги отстрануваше учителите и архиерејските намесници. Поради тоа почнав да барам сомисленици меѓу учителството и граѓанството, што имаа децентралистички погледи спрема нашето црковно-училишно дело. Во тоа време такви најдов во лицето на Петар П.Арсов и Цонев, а подоцна и д-р Хр.Татарчев, школски ценет лекар. На други колеги родум од Македонија, не сметав, познавајќи ги нивните гледишта и нивните карактери.“ (Спомени - Иван Хаџи Николов, http://www.geocities.com/vmro_makedon/index.html)
7) „И така револ'уциониiо комитет беше чисто македонцка организациiа по произлез и по состаот му, но тоа беше само работа на iедна част од iедна од македонцките нацiоналности, врзана по име и ло црковно-сколиiцките работи со бугарцкиiо народ и држаа и нивните интереси. Тоiа комитет, во сашност македонцки, за надворешниiо свет и за рисiаните во Македониiа не екзархисти, беше комитет бугарцки.“ (Крсте Мисирков, „Шчо напраифме и шчо требит да праиме за однапред?“)
Има уште многу различни приказни и пристапи. Најубаво е секој да си прочита, колку што може, и самиот да си оформи сопствено мислење зошто го славиме 23 октомври.
Јас би поставил само едно прашање: Дали празникот 23 октомври е празник што обединува или празник што разединува?

Нов пасош, нов идентитет?

Да се пофалам, си извадив чичка нов пасош. Вадењето нов документ за идентификација не би требало да остава никакви последици по личниот идентитет. Меѓутоа, по новиот пасош, почнав да запаѓам во длабока идентитетска криза, како последица на менувањето на личното име и националноста. Во стариот пасош името ми беше Жарко, напишано на латиница, со одвај видлив знак над буквата З. Латинската буква Ж ја нема во англиското писмо, па се навикнав моето име за меѓународна употреба да биде Zarko. Тоа име електронски се исчитуваше на мојот пасош, со тоа име добивав визи и се потпишував комуницирајќи со англискиот јазичен свет.

Од некни, државата самоволно решила да го промени моето лично име и мојата националност. Личното име не е напишано со пет, туку со шест латински букви. Повеќе не сум само Zarko, туку Zharko (и Жарко - конечно и на кирилица, за да се отстранат евентуалните сомнежи во моето постоење)! Во графата за државјанство / Nationality повеќе не пишува Република Македонија, туку македонско / Macedonian. Какво влијание имаат новото име и националноста на мојот личен и национален идентитет?

Знам, многу од вас ќе речат дека сум се загрижил без некоја причина и дека барам влакно во јајцето. Но, слушнете ги прво причините за мојата загриженост. Како сега ќе ги убедам моите пријатели што не читаат кирилица дека државата самоволно ми го променила името од Zarko во Zharko, и тоа во моментот кога нејзините водачи не' убедуваат дека и дење и ноќе се борат за да не им фали ни влакно на името Macedonia и нашиот национален идентитет? Како ќе ги убедам електронските читачи на пасоши дека она што претходно го читале како Zarko е идентично со тоа што сега го читаат како Zharko - дека сум истото лице со истото име? Најпосле, како ќе го убедам Google да ме пронаоѓа како Zharko Trajanoski, а не како Zarko Trajanoski? Мошне тешко, нели?

Далеку полесно ми беше да ја прифатам промената во графата nationality од Република Македонија во Macedonian. Сега веќе не ќе морам да им објаснувам на пријателите од странство дека името на мојата земја не се чита „Македониџа“, туку „Маседониа“. (Оние што го обвинуваа Нимиц дека сакал перфидно да не' преименува во „Македониџа“, требаше прво да погледнат во сопствените пасоши.) Но, сега се јавуваат поинакви проблеми. Што се однесува до националноста, секој наш граѓанин станува „двојна“ личност - има една националност за надворешна употреба, а друга националност за внатрешна употреба.

Практично, за англискиот јазичен свет (а спорот со Грција се води токму за тоа како ќе бидеме перципирани во тој свет!) сите граѓани на Република Македонија имаат македонска националност (Macedonian Nationality). Таквата националност имплицира дека сите наши граѓани се Macedonians (Македонци). Но, иако сите наши граѓани имаат македонска националност, сите не ја изјаснуваат својата „национална припадност“ како Македонци! Ако ги прашате нашите граѓани што подразбираат под националност, тие нема да ви кажат „државјанство“ (како што пишува во личните карти или во пасошите), туку ќе ви кажат - етничкото потекло или етничката припадност. Согласно со внатрешната употреба на „националност“, граѓаните се делат на Македонци, Албанци, Турци, Власи, Роми, Срби, Бошњаци и други, а согласно со надворешната употреба на „националност“, сите сме си Macedonians.

Како овој идентитетски парадокс се одразува врз спорот со Грција? Пред извесно време прочитав интервју со грчкиот интелектуалец Ставрос Лигерос, во кое аргументира дека не сме можеле ние да бидеме Македонци (и Македонија), затоа што со тоа сме го монополизирале името исклучувајќи ги сите други што живеат во регионот на Македонија од тој термин: „Не е праведно. Тоа е како Грција да се именува Европа. Грчката нација и јазик да се наречат европска нација и европски јазик. Другите во Европа ќе речеа: во ред, и вие сте дел од Европа, но не сте само вие ексклузивно Европа. Така, и вие сте дел од Македонија, но не сте само вие Македонија.“

Ако сакаат да победат со аргументи, Грците треба прво да ги убедат жителите на САД дека немаат право да се нарекуваат Американци, затоа што не се само тие Америка. Треба да ги убедат дека делот (САД) го монополизира целото (Америка). Зошто ним не им го треснат в лице „аргументот“: „вие сте дел од Америка, ама не сте само вие ексклузивно Америка“? Потоа, Ставрос треба да ги убеди и колегите од ЕУ дека немаат право да се нарекуваат Европејци, затоа што не се само тие Европа. Треба да ги убеди дека делот (ЕУ) го монополизира целото (Европа). И ним треба да им каже отворено в лице: „вие сте дел од Европа, ама не сте само вие ексклузивно Европа“!

Грчките аргументи се неодржливи и лесно може да се докаже дека со меѓународната употреба на националноста Macedonians ниту имаме намера, ниту пак можеме да ги исклучиме сите други употреби на „Македонци“ (во географска или која и да е друга смисла). Нашата употреба на термините Macedonia и Macedonians не имплицира територијални претензии кон соседите, исто како што употребата на America и Americans (и Europe и Europeans) не имплицира територијални претензии кон другите држави што се дел од американскиот (или европскиот) континент, а не се дел од САД (или ЕУ). Проблемите со повеќезначноста на зборовите ќе си се решаваат како и порано - со повеќе речнички одредници за зборовите Macedonia и Macedonians.

Но, ако сакаме овие аргументи да ни држат вода, тогаш треба да си ја расчистиме конфузијата околу националноста и националната припадност на домашен терен. Ако се бориме во пасошите на сите граѓани да стои Macedonian Nationality тогаш треба да се избориме и на домашен терен за македонски граѓански идентитет. Тоа би значело и борба против монополизацијата на идентитетот „Македонци“ од страна на етничките Македонци, но и поширока борба против тиранијата на колективните и исклучиви етнички идентитети.

Валкање на НОБ

(Повод; Колумната „Митот за 11 Октомври“, 15 октомври)

Во колумната на господинот Жарко Трајаноски меѓу другото се полемизира и со некои прашања од нашата неповторлива и славна НОБ. Никој од нас не ни помислил дека авторот на спомнатата колумна ќе настапи со такви небулози со кои обилува неговата колумна. Тука ќе ја спомнеме само неговата основна дилема: „Навистина, дали воопшто било кренато народното востание од комунистите во 1941 или за успешното народно востание може да стане збор дури во 1943?“ Од формулацијата произлегуваат повеќе прашања, ама еве само неколку:

1. Дали дилемата му е затоа што комунистите биле множество во првите партизански одреди? Сега е модерно да се плука по комунистите. Зар комунистите не биле дел од народот кога заложувајќи ги своите животи ја остварувале нивната историска задача како организатори и предводници во народното востание? Зар тие не биле дел од народот? Зар тие тогаш не го афирмирале македонскиот патриотизам?

2. Ако почетокот на востанието не беше во 1941 година, дали воопшто можеше да стане збор „за успешно народно востание во 1943“? Земено во целина може да се тврди дека почетокот на 11 октомври 1941 година имаше одлучувачко значење за разгорот во 1943 година. Белким е познато дека секој настан во општествениот развој има свој почеток што се остварува со „породилни маки“, свој зенит и свој краен резултат! Впрочем, зошто се вели дека Првиот Илинден бил народно востание, иако оружените борби биле само во неколку општини на западниот дел на Македонија? Ами, Карпошовото востание, Кресенското /Македонското/ востание?

3. Срамно е што акциите на сите партизански одреди од 1941 и 1942 се минизираат како „герилски акции“, а денот на народното востание се квалификува како неуспех и само како „ден на вооружен отпор против фашизмот“. Што претставува ликвидација на Првиот кумановски партизански одред токму на денот кога почна востанието, разгромот на Првиот битолски партизански одред во 1942 година, масакрот на македонските родољупци во Дабница, бесилките, стрелањата, масовните судски процеси и полните затвори низ цела Македонија во 1941 и 1942 година?

4. „Помалата репресивност на бугарскиот режим во споредба со југословенскиот“ е само валкана измислица. Напротив, бугарскиот окупаторски режим беше окрутна сурова фашистичка машина, посебно подготвена и комплетно пренесена во Македонија од Царството, за разлика од другите југословенски подрачја во кои државниот организам беше сосема разрушен. Бугарската војска и полиција во Македонија често сардисуваше цели градови и села, „чешлаше“ цели планини барајќи партизани и ги претепуваше луѓето. Исто така и констатацијата за „кога пристигна Темпо“ значи минимизирање на дотогашниот напор и жртви и придонес кон активноста на бугарската полициска кујна која за цело време ги набедуваше партизаните со „србокомунисти“.

За дебатата во Центарот „Точка“ на тема „Зошто востанието го кренаа комунистите“ првпат дознавме од колумната. И тие малку митови што ги има македонскиот народ речиси сите се за негови порази и маки. Му остана само митот за 11 Октомври како единствена негова победничка епопеја. Затоа таа не смее да се валка. Меѓутоа, ако авторот сам си напишал пофалба за тоа што во споменатата дебата се обидел да ја стави „под сомнение светлата догма за 11 Октомври“ тоа нека му служи на чест!

Клуб на борци од НОБ - Скопје

(Се надевам дека борците од НОБ нема да ми се налутат што го објавувам нивното писмо на мојот блог. Намерата е да се чујат и нивните аргументи во блогосферата.)