Денеска одбележуваме 80 години од смртта на Мисирков.
Тоа е добар повод за соочување со минатото, и за потсетување на некои негови тези кои од денешна гледна точка изгледаат мошне „еретички“.
Првата „еретичка“ теза е дека Илинденското востание „ке бидит наi глупаото, шчо можиме ниiе да напраиме.“ (Неколку зборои за македонцкиiот литературен iазик). Оттаму, нели е малку апсурдно што МАНУ славеше заедно 100 години од Илинденското востание и 100 години од „За Македонцките Работи“? (Донесена програма за прослава на сто години од Илинденското востание).
Втората, уште „поеретичка“ теза е дека имаме заеднички литературен јазик со Бугарите: „Првиот приговор е: ами каде ви е македонскиот литературен јазик?
Ќе одговорам: и Хрватите немаат одделен литературен јазик од Србите, но тоа не им пречи да се сметаат како одделен народ од Србите. Хрватите доброволно си го одбраа јазикот на В. Караџиќ за свој литературен јазик.
Истото нешто е и со Македонците: ние доброволно со одбравме еден заеднички литературен јазик со Бугарите уште пред ослободувањето на Бугарија, кога последнава не беше покултурна од нас и не можеше ни културно ни политички да ни наложи; со други зборови, ние си имаме литературен јазик со Бугарите коешто е наша работа и резултат на слободен избор.
Забраната од страна на Србите да го употребуваме тој наш јазик, кошто е единствената врска помеѓу нас и Бугарите, е едно од болните нарушувања на човечките права.
Во се друго, освен во јазикот, ние и Бугарите сме си оделе, па и си одиме по свои самостојни патишта.“ („Македонска култура“)
Оваа теза може да се толкува и како откажување на Мисирков од идејата „да си создааме своi литературен iазик“, односно, како откажување од народниот дух („Да се откажит чоек от своiо народен iазик значит, да се откажит он и од народниiот дух“ - Неколку зборои за македонцкиiот литературен iазик).
Парадоксално е тоа што и Македонците и Бугарите можат да се повикаат на Мисирков во одбрана на своите политички тези во врска со т.н. „јазичен спор“.
Со тоа што бугарската страна, ако е доследна во негирањето на посебноста на македонскиот јазик, ќе мора да почне да го оспорува и хрватскиот литературен јазик, како независен од српскиот.
Фактот дека Бугарите не го прават тоа, е показател дека т.н. „јазичен спор“ е политичка фарса која ја попречува меѓусебната соработка меѓу двата „роднински“ народи.
10 коментари:
А защо трябва българите да се занимават с хърватите??
Между другото Младен Сърбиновски има интересна статия за развитието на босненския език в сравнение с македонския.
Много се радвам, че някой накрая в Македония подхвана темата Мисирков критично. Ересите на Мисирков са много повече, ако човек се зачете сериозно в делата му, а според моето скромно мнение той е твърде контроверзен, за да бъде главен идеолог на македонския национализъм. Тук има едно сравнение на видовете македонски национализъм. Но, тълкуването си е ваша работа... Жалко че никога този диалог не се води без бурни емоции.
komitata: Националноста Е емоција.
„А защо трябва българите да се занимават с хърватите??“
А зошто пак треба да се занимаваат со Македонците од Република Македонија?
Поентата ми беше - не е логично да се оспорува македонскиот литературен јазик, а да не се оспорува притоа и хрватскиот литературен јазик.
Најпосле - секој стандарден јазик е политичка конструкција која претпочита одредени наречја како „литературни“ за сметка на останатите кои стануваат „дијалекти“.
Којзнае, да бил заснован Бугарскиот литературен јазик на позападни наречја, можеби политичката историја на балканот би била сосем поинаква.
Хърватите нямат спорни исторически моменти с българите, нали ;-)? А с македонците имат. Освен това, чисто генетически 3 милиона българи са от македонско потекло - около два пъти повече от македонците в републиката - нормално е да се интересуват от тия въпроси. А по въпроса за диалектите - не мисля че развитието е щяло да бъде друго - причините за историческото развитие са геополитически, а не езикови ;-).
Се сложуваам тука со Жарко. Историята ке бидеше сосема различна, ако бугаркиот язик беше основан на охридското наречие например. Не че няма македонски (и въобще западни) елементи и в сегашния литературен език, но са много малко в сравнение с източните и по-точно тия от балканските говори. Изобщо македонският национализъм, на който Пулевски и Мисирков са предтечи и който се развива след поражението през Първата световна война, е до голяма степен повлиян от езиковите разлики.
За съжаление българският елит в Македония през 19 век е бил твърде малоброен, за да наложи (или дори да извоюва равноправие за) своите си диалекти и наречия. Но кой е могъл да знае тогава (1850-1860)???
Здраво на све.
Яс сум авторот на блогот: macedonia-history.blogspot.com.
Жарно-мойте уважения, за контроверзните теми кои ги поместувааш во твоиот лично уеб место.
Сакам да одговором по темава. И вака- яз сум учил преди време около 2 години сръбски език. По-точно "србохрватски език". За моите преподавници, од центарот за чужди узици код Софийскиот универзитет могам да кажам се най-убаво. Имаше и чужди-сръпски и прочие гости на нашиве лекции така натам. Тоа що сум го запомнуваал е дека -а само да кажеш САМО СРЪПСКИ АЛИ САМО ХРВАТСКИ ЕЗИК -ТЕ ЧЕКА ТОЧНА ДВОЙКА-най-лошата оценка. Демек, ние во СУ си го изучуваме овои близок наш балкански език, като язик на две нации-на две народи. Тоа разбира се, речи си я подкрепуваа твоата теза за двете одделни македонски и бугарски нации НО!!!!
Како що ти морао добро знаш, ХРВАТИТЕ ИМАТ ВО СРЕДНОВЕКОВИЕТО ПО РАННА ДРЖАВА ОД СРБИТЕ. Изключение се моментите, во кои теа народи живеят во Среновековието заеднички. Тоест-хрватите имат дори по-стара државна история од србите. А секако знаеш, дека язикот е само йедан фактор, кои обезбедуваа битуваньето на йедна нация во Светот.
Поздрави!
Јазикот е жива материја, и во која насока ќе се развива, зависи од политичките процеси.
Последниве децении сме сведоци на такво политичко диференцирање на Хрватите од Србите кое практично доведува до создавање на нов хрватски јазик кој прилично се разликува од српскиот - а и ќе се разликува се повеќе и повеќе, ако ваквите политички процеси продолжат.
Такво политичко диференцирање веќе се има случено помеѓу Македонците (од Република Македонија) и Бугарите - во причините не навлегувам - и како резултат на тоа, веќе имаме два различни литературни јазика и две засебни култури.
Браво Жарко, не ме разочароваш.. Първо се чудя, дали това което мислиш е официалната позиция на македонското правителство и институции (например на МАНУ и Блаже Ристевски) и второ, ако е налице такова разделяне на една нация на две поради геополитически причини (както твърди Мисирков), дали това разделяне е довело до позитивен развой на двата дяла? Най-малкото не е ли довело до провинициализиране на интелектуалния живот, особено в по-малкия дял? (по-малък пазар на интелектуален продукт, по-малка обмяна на идеи, по-малко независимост)
Също така остава открит въпроса за общото минало и фалшификацията на исторически факти - редно ли е да се фалшифицират исторически факти, за да се оправдае геополитическото разделение?
Е, за ова ќе пишувам посебен пост :)
Ако навистина ке пишуваш посебен пост, обяви го и кай нас: http://groups-beta.google.com/group/macedonia-discussion-group. Би сакал да ги дискутираме тие работи како нормални луге.
Објави коментар