Нема амнестија за сторители на кривични дела против човечноста!

Повторно е актуелен Законот за амнестија на лицата учесници во конфликтот од 2001 год. Еве што вика една магистерка по меѓународно право за Законот за амнестија (член 1 (4)): „Тој дава импресија дека Хашкиот трибуналот има ексклузивна надлежност за судење воени злосторства. Тоа не е точно, бидејќи и нашите судови имаат надлежност да процесуираат предмети за воени злосторства доколку Трибуналот не ја употреби својата примарна надлежност и ако се исполнети одредени услови”, вели Лозановска. (Ќе се оценува уставноста на Законот за амнестија.)

Пак ли ќе се оценува? Не знам дали на магистерката и е познато дека Законот еднаш веќе беше оценуван од страна на Уставниот суд (02/19/2003) врз основа на иницијатива која се повикуваше на слични аргументи, и дека беше „заклучено“ следново:

„...предвидениот услов за поведување на постапка од страна на Хашкиот суд како основ за исклучување на одреден круг на лица од дадената амнестија од членот 1 став 4 од Законот, го наметна прашањето дали тоа значи дека во случај кога трибуналот нема да поведе постапка, треба да се даде амнестија на лицата одговорни за тешко кршење на меѓународното хуманитарно право и дали воопшто може да се применува домашната јурисдикција во ваков случај, како и прашањето дали оваа одредба остава простор за амнестирање на лица сторители на најтешки кривични дела во случај Хашкиот трибунал да одлучи спрема нив да не води постапка.“

Практично, Уставниот суд експлицитно не заклучи ништо, туку само гласно си ги постави прашањата.

Инаку, заклучокот може да се извлече од следнава констатација на УСУД:

„Од вака направената анализа, произлезе дека содржаниот исклучок за лицата што не се амнестираат од член 1 став 4 од Законот за амнестија е неопходен заради фактот што меѓународните договори што се ратификувани во согласност со Уставот се дел од внатрешниот правен поредок на Република Македонија согласно член 118 од Уставот.“

Следствено, би требало да се заклучи дека не може да има амнестија за лица одговорни за тешко кршење на меѓународното хуманитарно право, дури и ако Законот за амнестија нуди амнестија за такви случаи. Иако според мене, може да се чита и како воопшто да не нуди. Имено, според Уставот, Законот за амнестија не може да се применува доколку менува некаков меѓународен договор, затоа што „Меѓународните договори што се ратификувани во согласност со Уставот се дел од внатрешниот правен поредок и не можат да се менуваат со закон.“ (чл. 118).

Е, сега, дополнителен проблем е тоа што УСУД обично се прогласува за ненадлежен да оценува согласност на закон со меѓународен закон, иако не станува збор за закони од ист ранг!