Независно судство? - шала мала

Пред да излеземе на нови парламентарни избори, да ѕирнеме малку за кого сме гласале не претходните. Еве мал извадок од Стенографските белешки на 134 седница (03.06.2006, стр. 19), од расправата по амандманите за Законот за судовите:
„Јанаќе Витановски: ...Колешката предлага судиите да ги толкуваат законите. Судија не може да толкува закон. Се знае кој толкува закон. Судиите ги применуваат законите. Заради тоа овој амандман воопшто не е во согласност со Уставот на Република Македонија и во ред е тоа што министерот за правда не го прифати. Судиите го применуваат законот, а не го толкуваат. Благодарам.
Слободан Најдовски: Благодарам. Има збор пратеникот Бонева Силвана. Повелете госпоѓо Бонева.
Силвана Бонева: Само за појаснување, терминот "примена на законот" не ја дава ширината и овластувањето на судијата по свое сфаќање и разбирање да го протолкува и примени законот. Судијата мора да го протолкува тоа што го чита па да го примени. Значи да го разбере и да го примени законот за конкретниот случај. Оттаму бараме овој амандман да биде прифатен, бидејќи за овој амандман имаме добиено согласност од повеќе судии на Уставниот суд на Република Македонија и на Врховниот суд. Значи, тоа е толкување на луѓе кои практично се занимаваат со примената на законите во Република Македонија. Благодарам. (...)
Слободан Најдовски: Благодарам. Три минути реплика за пратеникот Витановски Јанаќе. Повелете господине Витановски.
Јанаќе Витановски: Не ми треба толку време. Колешката не е правник, затоа и е далечна оваа материја, не ги разбира добро работите. Толку, благодарам.“
Се разбира, амандманот не беше усвоен, а од Собранието беше испратена пораката дека „Судија не може да толкува закон“ и дека оние што не се „правници“ треба да си молчат, иако биле избрани од граѓаните да зборуваат и одлучуваат во нивно име.
Туку, навистина, како е воопшто можно да се применуваат законите без претходно да се толкуваат? Барем во извесни случаи, ако не и во сите, судијата мора да го протолкува законот пред да го примени. На пример, како судиите ќе ја применат следнава одредба од Законот за амнестија, без истата да ја интерпретираат:
„Одредбите од ставовите 1, 2 и 3 на овој член не се однесуваат на лицата кои извршиле кривични дела поврзани и во врска со конфликтот во 2001 година, кои се во надлежност и за кои Меѓународниот трибунал за гонење на лица одговорни за тешко кршење на меѓународното хуманитарно право на територијата на поранешна Југославија од 1991 година ќе поведе постапка.“ (чл. 1, ст. 4 од Законот за амнестија, 2002)?
Вистина е дека во нашиот Устав пишува дека Собранието „донесува закони и дава автентично толкување на законите; (чл. 68 ст. 2 од Уставот)“, но оттаму не следува дека само Собранието може да ги толкува законите, а не и судиите кога ги применуваат. Да не очекуваат пратениците при секоја примена на законот од страна на судиите тие да бараат од нив „автентично толкување“?
Пораката „Судија не може да толкува закон“ е исто толку ступидна колку и пораката „одлуките на Уставниот суд не се коментираат - туку се применуваат“, дотолку повеќе што вторава доаѓа од професорка на правниот факултет.
Така, нашите правно-недоквакани законодавци се ставија наспроти целокупната теорија за Судиското толкување, за Методите на судиско толкување, За толкувањето и кохерентноста во правното расудување итн.
А нели, Уставните измени и Законот за судовите ги донесовме заради независноста на судството! Не ми е јасно само, какви ли ќе бидат тие независни судии кои нема да смеат да толкуваат закон?